Φανταστείτε ένα αιωνόβιο δέντρο: Το φως του ήλιου παιχνιδίζει στις πυκνές του φυλλωσιές, ο ροζιασμένος κορμός του υψώνεται πελώριος και στιβαρός μπροστά σας και τα κλαδιά του ζωγραφίζουν λεπτεπίλεπτα αραβουργήματα τις φεγγαρόλουστες βραδιές. Οι ρίζες του, πανίσχυρες και πλοκαμωτές, εισχωρούν βαθιά μέσα στη γη για να ρουφήξουν τους χυμούς της. Ακούστε τους παράξενους τριγμούς των αμέτρητων κλαδιών του όταν φυσάει ο άνεμος και τον συνωμοτικό ψίθυρο του αέρα που κάνει τα φυλλώματά του να ριγούν. Φανταστείτε τώρα ότι ζείτε σε μια πολύ αρχαία εποχή, τότε που οι άνθρωποι δεν έβλεπαν τον κόσμο μέσα απ’ το ορθολογικό κουκούλι της επιστήμης και της τεχνολογίας. Δεν θα νιώθατε δέος, μια αίσθηση ιερού μπροστά σε μια τόσο επιβλητική παρουσία;
Ανέκαθεν οι άνθρωποι γοητεύονταν από τα μεγάλα και αρχαία δέντρα. Ένιωθαν ευγνωμοσύνη για τα δώρα που τους προσέφεραν, για τους νόστιμους καρπούς τους, για τα κλαδιά τους που τα χρησιμοποιούσαν ως καύσιμη ύλη και δομικό υλικό, αλλά και για το καταφύγιο που έβρισκαν κάτω από τις ακατάλυτες παρουσίες τους. Ταυτόχρονα όμως κατακλύζονταν από δέος μπροστά στην τεράστια ηλικία τους. Ένιωθαν κάτι που η σύγχρονη επιστήμη μόλις πρόσφατα κατόρθωσε να επιβεβαιώσει, ότι τα μεγάλα δέντρα παίζουν έναν καίριο ρόλο στη συνέχιση της ζωής πάνω στη Γη. Αυτός ίσως να ήταν και ο λόγος που σε όλους τους αρχαίους πολιτισμούς, τα δέντρα έχαιραν μεγάλου σεβασμού. Ήταν όντα ιερά, κατοικίες υπερφυσικών πλασμάτων και πύλες για τους κόσμους των πνευμάτων. Όποιος τους έκανε κακό, και μάλιστα αναίτια, ήταν καταδικασμένος να υποστεί την αμείλικτη τιμωρία των θεών. Τα δέντρα ανήκαν σ’ ένα μυστηριώδες και ενδιάμεσο βασίλειο που απλωνόταν ανάμεσα στα άψυχα και τα έμψυχα όντα και προστατευόταν από δυνάμεις παράξενες και υπερφυσικές.
Στις πανάρχαιες παραδόσεις του Ελλαδικού χώρου, εκεί όπου ο άνθρωπος απέκτησε συνείδηση του εαυτού του για πρώτη φορά, η έννοια της ιερότητας των δέντρων ξεκινάει από τα σκοτεινά για μας βάθη της προϊστορίας. Όταν ο Ερυσίχθων εισχώρησε στο ιερό άλσος της θεάς Δήμητρας και άρχισε να κόβει την ιερή βελανιδιά της, το δέντρο, που ήταν πελώριο, με έναν κορμό δεκαπέντε οργιές χοντρό, αναστέναξε και από την πληγή έτρεξε αίμα. Η νύμφη που ζούσε μέσα του προέβλεψε την τιμωρία του βέβηλου θνητού, ο οποίος καταδικάστηκε να βασανίζεται από αιώνια πείνα. (Καλλίνικος, Ύμνος στη Θεά Δήμητρα , 3ος αιώνας προ Χριστού). Ο χαρακτηρισμός δέντρων και άλσων ως τόπων ιερών και η σύνδεσή τους με το βασίλειο του υπερφυσικού, εξασφάλιζαν την προστασία τους αλλά και την προστασία όλων εκείνων που διαφορετικά θα προσπαθούσαν να τα βλάψουν. Αυτή η παράδοση επιβίωσε κατά τη διάρκεια της αρχαιότητας, συνεχίστηκε στα χρόνια του χριστιανισμού όπου τα δέντρα προστατεύονταν από εκκλησιές και μοναστήρια και επιβιώνει μέχρι τα νεότερα χρόνια με αμείωτη ζωτικότητα. Τα δέντρα, σύμφωνα με την ελληνική λαογραφία έχουν ψυχή και αντίληψη του περιβάλλοντός τους. Ακούνε και νιώθουν. Βογγάνε όταν τα κόβουν και αυτός που ακούει τον πόνο τους πολύ συχνά αρρωσταίνει και πεθαίνει. Η κακοποίηση ενός δέντρου που θεωρείται ιερό ή που κατοικείται από ένα «στοιχειό», επιφέρει αναπόφευκτα την τιμωρία του φονιά του.
Ο Παπαδιαμάντης, στη «Βασιλική Δρυ», αναφέρεται σε κάποιο αρχαίο δέντρο «περικαλλές» «μεμονωμένον,» και «πελώριον» ο αφανισμός του οποίου προκάλεσε την αρρώστια και τον θάνατο του δράστη. Ο Ν.Γ. Πολίτης (Παραδόσεις, τ. Α΄, 1904, σ. 178-9, αρ. 326) αναφέρει μια ιτιά στην Αλωνίσταια Μαντινείας όπου ένας άφρονος θνητός, ο Δημητρός, ανέβηκε επάνω της και έκοψε τρία κλαδιά της. Το δέντρο του μίλησε, εκείνος λιποθύμησε και ύστερα από τρεις μέρες πέθανε. Σε γενικές γραμμές, τα περισσότερα παλιά και μεγάλα δέντρα θεωρούνταν «στοιχειωμένα» και οι άνθρωποι απέφευγαν να κάθονται πολλή ώρα από κάτω τους ή να κοιμούνται στον ίσκιο τους για να μην κακοπάθουν. Όταν οι ξυλοκόποι έκοβαν ένα απ’ αυτά, συνήθιζαν, την στιγμή που το δέντρο έγερνε για να πέσει, να πέφτουν μπρούμυτα στο έδαφος, για να μην τους δει η εξερχόμενη ψυχή του θνήσκοντος δέντρου και τους τιμωρήσει. (Παραδόσεις, τ. Α΄, 1904, σ. 178-9, αρ. 326). Η πίστη στις υπερφυσικές δυνάμεις των δέντρων ήταν εξάλλου και ο λόγος που τα κλαδιά τους, διαφορετικά ανά περίσταση, χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια του έτους για στολισμό ή κατά την εκτέλεση τελετουργιών που αποσκοπούσαν στην επίτευξη της γονιμότητας, στη μακροβιότητα, στην προστασία ενάντια στη σκοτεινή μαγεία ή για την ευεργετική επίδραση που ασκούσαν σε ανθρώπους, ζώα και κτήματα. Ο χριστουγεννιάτικος στολισμός με έλατα και γκι, οι παραδόσεις γύρω από το «μαγιόξυλο» και η χρήση του ρόδου ως ελκυστή καλοτυχίας αποτελούν χαρακτηριστικότατα δείγματα τέτοιων πρακτικών που επιβιώνουν με τη μορφή εθίμου στην εποχή μας. (Αικ. Πολυμερου-Kαμηλάκη – Διευθύντρια του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών εφ. Καθημερινή). Ωστόσο, οι παραδόσεις που περιστρέφονται γύρω από «στοιχειωμένα» δέντρα, δεν περιορίζονται στον ελλαδικό χώρο. Το ακριβώς αντίθετο συμβαίνει: Ξεπηδούν από κάθε γωνιά του πλανήτη μας και μάλιστα χαρακτηρίζονται από κάποιες ουσιαστικές όσο και ανησυχητικές, ομοιότητες: Για παράδειγμα, στην πολιτεία του New Jersey των Η.Π.Α, στην κομητεία του Somerset, κοντά στην πόλη Bernards, σ’ ένα έρημο και παραμελημένο χωράφι, υπάρχει ένα «διαβολόδεντρο».
Πρόκειται για μια υπέρ-αιωνόβια βελανιδιά που περιβάλλεται από κάποιες πολύ σκοτεινές ιστορίες και διαδόσεις. Η ψυχή εκείνου του δέντρου δηλητηριάστηκε όταν ένας αγρότης έσφαξε την οικογένειά του και μετά πήγε στη βελανιδιά και κρεμάστηκε απ’ τα συστραμμένα κλαδιά της. Με το πέρασμα του χρόνου, το δέντρο συνδέθηκε με πάμπολλες αυτοκτονίες και φόνους. Μέλη της γνωστής οργάνωσης Κου-κλουξ-κλαν διέπρατταν δολοφονίες, κρεμούσαν τους εχθρούς τους από τα κλαδιά του ή έδεναν τα ανυπεράσπιστα θύματά τους στον κορμό του προκειμένου να τα λυντσάρουν. Ακόμα και σήμερα πιστεύεται ότι όποιος προσπαθήσει να βλάψει εκείνο το δέντρο με οποιονδήποτε τρόπο ή να του φερθεί με ασέβεια, είναι καταδικασμένος να πάθει κάποιο σοβαρό ατύχημα ή και να πεθάνει. Τα τελευταία χρόνια η δυσοίωνη αυτή βελανιδιά περιβάλλεται από ένα προστατευτικό τοιχίο. Οι δημοτικές αρχές υποστηρίζουν ότι προχώρησαν σ’ αυτή την πράξη προκειμένου να το προστατεύσουν από βανδαλισμούς αλλά κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο και ότι ίσως να προσπαθούν να προστατεύσουν όλους αυτούς τους αδαείς που κινδυνεύουν να εκτεθούν στην καταστροφική επιρροή του…
Μια άλλη, εξίσου επίμονη παράδοση αφορά την «βελανιδιά του κρεμασμένου» που βρίσκεται 18 μίλια νοτίως του Kissimmee, στην πολιτεία της Φλόριντα. Εκεί πέρα, λέγεται ότι μια ομάδα Ισπανών αποκεφάλισαν κάτω απ’ τα κλαδιά της έναν έφιππο άνδρα με αποτέλεσμα το ακέφαλο φάντασμά του να κυνηγάει ακόμα και σήμερα οποιονδήποτε τολμήσει και την πλησιάσει. Παρόμοιες ιστορίες ακούγονται ακόμα και σήμερα γύρω απ’ την περιοχή της Μασαχουσέτης, στο Κοννέκτικατ και στην Καλιφόρνια, όπου μια «λευκή κυρία» εμφανίζεται δίπλα σε έναν αρχαίο ευκάλυπτο. Στο Οντάριο του Καναδά, αλλά και σε πιο εξωτικές χώρες όπως είναι η Ινδία, όπου υποτίθεται ότι πρόσφατα ένα δέντρο όπου κατοικεί το πνεύμα μιας μάγισσας που δολοφονήθηκε από κάτω του από εξαγριωμένους ντόπιους κυρίευσε και σκότωσε μια κοπέλα, οι θρύλοι που κυκλοφορούν είναι σχεδόν πανομοιότυποι. Στα νησιά της Καραϊβικής φύονται κάποια ιερά δέντρα τα οποία είναι τόσο ισχυρά ώστε αποτρέπουν την κατασκευή αυτοκινητόδρομων, ενώ η Ιρλανδική εξοχή βρίθει από «νεραιδόδεντρα» (fairy trees) τα οποία αν πλησιάσει ή πειράξει κανείς θα πάθει ένα σωρό κακά, θα τον κυνηγάει η ατυχία, οι αρρώστιες και τελικά θα πεθάνει. Στο σύγχρονο και υπερ-ανεπτυγμένο Dubai, έξι δέντρα Gaff, που βρίσκονται σ’ ένα υποτιθέμενο αρχαίο νεκροταφείο, στην περιοχή Al Ain, κοντά στις εκτάσεις του Dubai Exiles Rugby σκοτώνουν οποιονδήποτε τολμήσει και πλησιάσει κοντά τους ή σκεφτεί να τα πειράξει. Σύμφωνα με τις τοπικές παραδόσεις τα δέντρα Gaff είναι κατοικίες πνευμάτων, των λεγόμενων Ginn που δεν συμπαθούν καθόλου τους ανθρώπους.
Τι μπορεί να πει κανείς για όλα αυτά; Καταρχήν, ότι οι ομοιότητες που παρουσιάζουν οι δοξασίες λαών που μέχρι σχετικά πρόσφατα δεν είχαν κανένα τρόπο ν’ ανταλλάξουν πληροφορίες είναι εντυπωσιακή. Όταν για παράδειγμα διαβάζει κάποιος τις ιστορίες των καταραμένων βελανιδιών των πολιτειών της Αμερικής που μολύνθηκαν από τη βία και την κακία των ανθρώπων και χαρακτηρίστηκαν διαβολικές σύμφωνα με την Προτεσταντική νοοτροπία των κατοίκων τους (που μέχρι πρόσφατα δαιμονοποιούσαν οτιδήποτε δεν ταίριαζε με τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις), δεν μπορεί να μην φέρει στο νου του το σεβασμό που έχαιραν οι βελανιδιές σε πολλές αρχαίες κουλτούρες, όπως ήταν η αρχαία ελληνική, (πχ στο μαντείο της Δωδώνης με τις βελανιδιές του που προέλεγαν το μέλλον), η Κέλτικη, ή η Τευτονική. Όταν εντοπίζονται σε μακρινά μεταξύ τους μέρη του κόσμου σύγχρονοι αστικοί μύθοι που αναφέρονται σε αρχαία δέντρα που προστατεύονται από παράξενες δυνάμεις, δεν γίνεται να μην αναρωτηθούμε αν υπάρχει κάποιος μικρός σπόρος αλήθειας μέσα σ όλες αυτές τις-διαχρονικές όπως αποδεικνύεται-ιστορίες. Είναι λοιπόν πολλά αρχαία δέντρα κατοικίες έλλογων στοιχειακών οντοτήτων; Είναι πύλες που οδηγούν σε θαυμαστούς άλλους κόσμους όπως πίστευαν πολλοί αρχαίοι λαοί της Ευρώπης; Μήπως οι τελευταίες επιστημονικές ανακαλύψεις που επιβεβαιώνουν αυτό που οι πρόγονοί μας φαίνεται ότι γνώριζαν πολύ καλά, ότι τα δέντρα αντιλαμβάνονται το περιβάλλον τους, επικοινωνούν μεταξύ τους, προστατεύουν τα παιδιά τους και αλληλεπιδρούν με άλλες μορφές ζωής με στόχο το αμοιβαίο όφελος σημαίνει ότι είναι πλάσματα νοήμονα και σοφά; Αλλά προτού βιαστείτε να απαντήσετε απαξιωτικά σε όλα αυτά τα ευφάνταστα ερωτήματα επιτρέψτε μου να σας προτείνω κάτι: Κάποια βραδιά που θα είναι αφέγγαρη και σκοτεινή, κάντε μια βόλτα σ’ ένα πάρκο ή σε κάποιο δάσος και στηθείτε κάτω από ένα δέντρο που θα είναι πελώριο και πολύχρονο. Αφήστε τη σκιά του να σας τυλίξει και αφουγκραστείτε τους ψιθύρους των φυλλωσιών του. Και ίσως τότε ξανάρθουν στο νου σας όλα αυτά τα παράξενα ερωτήματα…
Βιβλιογραφία:
- http://laikiparadosi.blogspot.gr/2013/08/blog-post_5740.html
- org/2015/03/mysterious-haunted-trees-of-the-world/
- http://www.paranormaldatabase.com/reports/tree.php
Tags: article , fairies , Ginn , life , Nature , The Weird Side Daily , trees , twsd , weird άρθρο , άρθρο , άρθρο φανταστικού , αρχαία δέντρα , αρχαίο δέντρο , Βελανιδιά , δέντρα , διαβολόδεντρο , δοξασίες , ζωή , κλαδιά , λαογραφία , λευκή κυρία , νεραιδόδεντρα , ξυλοκόποι , παραδόσεις , πλάσματα , στοιχεία , στοιχειό , στοιχειωμένα , στοιχειωμένα δέντρα , Φαντάσματα , φύση , Ψυχή
Σχόλια και απόψεις.
Η γνώμη σας είναι πάντα καλοδεχούμενη.