Καθίστε κοντά στη φωτιά κι εγώ θα σας διηγηθώ, μια ιστορία πολύ παλιά,
από την εποχή που η πλάση ήταν ακόμα νέα.
(ταξίδι στο Γιοτουνχάιμ)
Άλλος λιγότερο – άλλος περισσότερο, οι αναγνώστες του φανταστικού στη χώρα μας, γνωρίζουν τη δουλειά του Θωμά Μαστακούρη. Γι’ αρχή, οι άρτιες λογοτεχνικά μεταφράσεις του, έχουν ξεχωρίσει στο χώρο. Η άψογη απόδοση των περιπετειών του Κόναν και το στίγμα του, στα δοκιμιακά κυρίως έργα του Τόλκιν, είναι σημεία που δεν περνούν απαρατήρητα. Ο ενθουσιασμός μου μεγάλωσε όταν διάβασα, τότε, τη δική του ανάλυση πάνω στο έργο, του πολυαγαπημένου μου Καθηγητή. Τη μελέτη του δηλαδή, που ‘φερε το τίτλο “Τζ. Ρ. Ρ Τόλκιν – Οι ρίζες και τα φύλλα της Μέσης Γης”. Ο ενθουσιασμός μου δε αυξήθηκε, όταν παρατήρησα πως έχει μεταφέρει στη γλώσσα μας, το εξαιρετικό έργο, ενός άλλου αγαπημένου μου συγγραφέα. Απ’ το κύκλο του Λάβκραφτ αυτή του φορά, ο οποίος τον αποκαλούσε με το πραγματικό του όνομα, ως Γάλλο Κόμητα Ντ’Ερλέτ, λόγω της γαλλικής ευγενούς καταγωγής του, δηλαδή τον Ο. Ντέρλεθ.
Όπως είναι λογικό, χάρηκα ιδιαίτερα όταν έπεσε στα χέρια μου, ένα βιβλίο με τις ιστορίες του Θ. Μαστακούρη. “Η Γκρίζα χώρα κι άλλες ιστορίες από το μακρινό Βορά” (εκδ. ARS Nocturna). Τα διηγήματα που παρουσιάζονται στη συλλογή, δημοσιεύτηκαν πρώτη φορά, στη σειρά των εκδόσεων Ωρόρα, που άφησε εποχή με την “Ανθολογία Επιστημονικής Φαντασίας”, η οποία κυκλοφορούσε κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’90.
Όπως πολλές φορές συμβαίνει με τις ιστορίες Φαντασίας, μιλούν για προβληματισμούς, που δεν έχουν γίνει ακόμα αντιληπτοί στο ευρύ κοινό. Άλλωστε είναι παρατηρημένο, πως οι κοινωνίες αρνούνται, τόσο να δουν όσο και να αντιμετωπίσουν έγκαιρα τα προβλήματα που διαφαίνονται στον ορίζοντα.
Προσωπικά ανήκω στη γενιά, των νεότερων αναγνωστών. Γνώρισα το λογοτεχνικό έργο του Θ. Μαστακούρη, μέσ΄ από την αναδιάταξη και την ανανεωμένη του παρουσία, εκδοτικά. Αυτό που κρατώ στα χέρια μου, μου ‘δωσε την αφορμή να μιλήσω σχετικά.
Σ’ ολόκληρο το βιβλίο, υπάρχει μια περιρρέουσα ατμόσφαιρα σκανδιναβικής παράδοσης και μυθολογίας. Με λίγα λόγια, κρατώντας το στα χέρια σου, σε κάνει να ξεχάσεις τελείως την δική μας πραγματικότητα και να μεταφερθείς κι εσύ, στις βόρειες παγωμένες βουνοκορφές. Να νιώθεις πως κινείσαι ανάμεσα σε πολεμοχαρείς θεούς και θνητούς μ’ έντονα συναισθήματα, πρόθυμους να υπερασπιστούν με κάθε τρόπο, τα πιστεύω τους και τ’ αγαπημένα τους πρόσωπα.
Στην πραγματικότητα, για μας εδώ που ‘χουμε γαλουχηθεί με την παράδοση των αντίστοιχων δικών μας αρχαίων θεοτήτων, τα παραπάνω είν’ αναφορές σ’ ένα οικείο οικοσύστημα. Υποσυνείδητα, συγκρίνουμε το Θωρ με το Δία. Επίθετα που προσφωνείται, όπως Παντοδύναμος, Συννεφοδιώκτης και Κεραυνοκράτωρας κάνουν την ομοιότητα ακόμα πιο έντονη. Οι γίγαντες που αντιπροσωπεύουν το ρόλο των κακών, θα φέρουν στο μυαλό μας τους Τιτάνες. Ο Λοκ ο Πονηρός, στον οποίο προσωποποιείται το αρχέγονο κακό, ξεγελά θεούς κι ανθρώπους. Ένας διαχρονικός ρόλος, που συναντά κάποιος, σ’ όλες τις αρχαίες θρησκείες. Και είναι αυτή η γοητεία της αρχαίας αιώνιας μνήμης που κουβαλούν όλοι οι λαοί, που κάνει τόσο ενδιαφέρουσα τη μελέτη των αρχαίων θρησκειών – μυθολογιών. Εκεί διασταυρώνονται οι κοινές μνήμες των λαών, ακόμα και των απομακρυσμένων μεταξύ τους. Πληροφορίες που φυλάσσονται μέχρι σήμερα, στο συλλογικό ασυνείδητο της ανθρωπότητας.
Το Χλιντσκιάλφ χαρακτηρίζεται απ’ τις υπέροχες περιγραφές αυτού του υψηλού κόσμου. Σ’ ένα κόσμο που όπως πληροφορούμαστε, “Όλα τ’ ανεκπλήρωτα όνειρα της ανθρωπότητας κι όλοι οι ακατονόμαστοι εφιάλτες, βρίσκονταν εκεί, περιμένοντας να πάρουν μορφή από τις μύχιες επιθυμίες και τους φόβους των ανθρώπων, μα και των ίδιων των θεών”. Μ’ έναν ιδιαίτερα γοητευτικό τρόπο, σε κάνει να θες κι εσύ να βρεθείς “στη πιο ψηλή, απάτητη κορφή, εκεί που ο θαυμαστός κόσμος των θεών, δίνει μορφή στο άμορφο χάος.” Μια κοσμογονική αναφορά, μας πληροφορεί πως αυτό το μέρος βρίσκεται ‘κεί, απ’ την αρχή του χρόνου. Σ’ αυτό το μαγικό κόσμο, αναλύουμε το υλικό των θεών. Αντιλαμβανόμαστε μιαν αμφίδρομη θεολογική σχέση, όπου άνθρωποι και θεοί, είναι φτιαγμένοι ο ένας απ’ τις σκέψεις του άλλου.
Ο Θ. Μαστακούρης μας λέει, πως αυτή η παράδοση, κρύβει το κλειδί για την υπέρβαση της κρίσης. Δηλαδή το πρότυπο του ήρωα, που ακολουθείται όχι μόνον απ’ τους ανθρώπους, αλλά και απ’ τους ίδιους τους θεούς
Στην ιστορία Ταξίδι στο Γιοτουνχάιμ, θα συνδυάσουμε ερμηνείες, σε σύμβολα κι οντότητες της σκανδιναβικής μυθολογίας. Ταυτόχρονα, θα δούμε απροκάλυπτα την ανθρώπινη φύση, αλλά και τις αδυναμίες των θεών. Ο ίδιος ο Θωρ, θα κριθεί απ’ τους Γίγαντες, μέσ’ από δοκιμασίες σκληρές που ‘χαν τη μορφή γρίφων και αλληγοριών. Παρόλ’ αυτά, μέσα απ’ τη διαδικασία θα επιβεβαιωθεί, αναδεικνύοντας το μεγαλείο και τη σοφία του. Σαν αποτέλεσμα αυτής, θα γίνει σοφότερος. Θα παραμείνει σκεπτικός και σοβαρός, αλλά τώρα πια έχει φθάσει στο συμπέρασμα πως πρέπει να διατηρεί πάντα την αμφιβολία του πάνω στα πράγματα. Αλλιώς βλέπουν τα μάτια κι αλλιώς είναι η πραγματικότητα.
Στις Γκρίζες Χώρες αλλά και στο Θάνατο του Μπάντλερ, οι οικείες περιγραφές στο κόσμο των ξωτικών, αλλά κι η περιγραφή της νεκρικής ακολουθίας, φέρνουν στο μυαλό μας, τον γνώριμο κόσμο της Μέσης Γης. Αυτές οι δύο ιστορίες, χαρακτηρίζονται απ’ την απόδοση της σημαντικότητας, της αιώνιας ένωσης των εραστών. Η σπουδαιότητα του έρωτα και της συντροφικότητας, θα οδηγήσουν στην εξέλιξη των πραγμάτων, μέχρι τη τελική τους έκβαση.
Στο πρόσωπο του Θόρβαλντ, ενσαρκώνεται το πρόσωπο του ήρωα, που αγωνίζεται ενάντια στις αντιξοότητες, χωρίς να χάσει την ηθική του κρίση και να παρασυρθεί από εφήμερους πειρασμούς, επιβεβαιώνοντας έτσι την ακεραιότητα του χαρακτήρα του.
Ο συγγραφέας, μιλώντας για τους ήρωές του, που αγωνίζονται με υπερηφάνεια, απέναντι σε υπέρτατες, αντίπαλες δυνάμεις, τόσο έλλογες όσο και τυφλές, με γνώμονα την επιθυμία για ζωή και την αξιοπρέπεια της προσωπικότητάς τους, κάνει σαφές πως έτσι κι οι σύγχρονοι ήρωες της καθημερινότητας καλούνται να πράξουν το ίδιο.
Ο Θόρβαλντ θ’ αντιμετωπίσει εχθρούς, σε μάχες εφάμιλλες μ’ αυτές που έδωσε ο Κόναν. Άγριοι πολεμιστές αλλά και δαιμονικές γυναίκες, που καλώντας τον σ’ ερωτικές πράξεις, προσπαθούν δολίως να πετύχουν, τη θανάτωσή του. Άδικοι δυνάστες που καταχρώνται της εξουσίας τους, τυφλωμένοι από τον υπέρμετρο εγωισμό τους, κυνηγούν τον ήρωά μας, μέχρις εσχάτων. Ο δυνατός άξονας του έρωτα. όπως έχει αναφερθεί, θα τον ωθήσει στη μεταμόρφωσή του σε Λυκάνθρωπο, προκειμένου να εκδικηθεί το θάνατο της αγαπημένης του. Αυτό ανακαλεί στη μνήμη μας, έναν άλλο μεταγενέστερο ήρωα του είδους, το Καθηγητή Λούπιν, που μαζί με τη δική του σύντροφο, την υπέροχη Τονκς, θα πέσουν ηρωικά, εκτελώντας το προσωπικό τους χρέος, προκειμένου να συμβάλουν όσο μπορούν, στην αποδυνάμωση της εξουσίας του Κακού. Μιαν εξουσία, που ασχέτως ποιος τη προσωποποιεί, υπάρχει πάντα σ’ αυτό το κόσμο και θα υπάρχει μέχρι τα τέλη του Χρόνου.
Η αιώνια ένωση του Θόρβαλντ με την αγαπημένη του, πραγματώνεται σ’ ένα κόσμο, ανώτερο απ’ αυτόν εδώ, τον υλικό. Αναφορά στην αιώνια ένωση των εραστών, θα συναντήσουμε και στο θάνατο του Μπάντλερ. Η γυναίκα του, ως θεά και μην αντέχοντας να ζουν σε διαφορετικούς κόσμους, επιλέγει να πεθάνει κατά τη νεκρική ακολουθία του δικού της συντρόφου.
Ο συγγραφέας μας λέει, πως η ζωή έχει σημασία μόνον αν μπορείς να τη ζήσεις σωστά και η κατάφαση του θανάτου, που διαποτίζει τις περισσότερες απ’ τις ιστορίες του βιβλίου, δεν είναι ουσιαστικά παρά μια κατάφαση της ζωής, από κείνους που τη θυσιάζουν, για κάτι που νομίζουν πως αξίζει.
Κλείνοντας, παραθέτω ένα όμορφο απόσπασμα απ’ το Χλιντσκιάλφ:
Το σύμπαν γύρισε ακόμα μια μέρα.
Ένας ακόμα μικρός κόκκος άμμου, προστέθηκε στην απέραντη γαλάζια παραλία των εμπειριών του.
Μια άλλη μέρα θα ξανάρθει σύντομα, φέρνοντας μαζί της, νέες ελπίδες και νέους φόβους, νέο υλικό για να κρατήσει αναμμένη τη φλόγα της ζωής, την επιθυμία της πραγμάτωσης και την ικανοποίηση της γνώσης.
Tags: ARS Nocturna , chaos , The Weird Side Daily , αδυναμία , αλληγορία , άμμος , ανάγνωση , αναγνώστης , ανάλυση , Ανθολογία Επιστημονικής Φαντασίας , Άνθρωπος , ανθρωπότητα , αξιοπρέπεια , άρθρο , βιβλία , βιβλίο , βουνά , βουνό , βουνοκορυφές , γενιά , γίγαντας , Γκρίζες Χώρες , γρίφος , γυναίκα , δαιμονικός , Δίας , διήγημα , δοκίμια , δυνάστες , εγωισμός , έκβαση , Εμπειρία , ενθουσιασμός , ενθρός , ένωση , εξουσία , επιθυμία , εραστές , έργο , ερμηνεία , έρωτας , εφιάλτες , εφιάλτης , ζωή , ήρωας , ήρωες , Θάνατο του Μπάντλερ , θάνατος , θέα , θεός , Θρησκεία , θυσία , Θωμάς Μαστακούρης , Θωρ , ιστορία , Καθηγητή Λούπιν , κακός , κοινωνία , Κόναν , κοσμογονία , κόσμος , κρίση , Λάβκραφτ , λαοί , Λογοτεχνία , λογοτεχνία φαντασίας , Λοκ , λυκάνθρωπος , Μέση Γη , μετάφραση , μυθολογία , νεκρική ακολουθία , ξωτικό , Όνειρα , όνειρο , Παντοδύναμος , παραλία , πειρασμός , περιγραφές , πλάση , πολεμιστές , πρόβλημα , πτώμα , ρόλος , Σκανδιναβία , Συγγραφέας , Συλλογή , σύμβολα , σύμβολο , σύμπαν , Συννεφοδιώκτης , συντροφικότητα , σχέση , σώμα , Ταξίδι στο Γιοτουνχάιμ , Τζ. Ρ. Ρ Τόλκιν , Τιτάνας , Τόλκιν , υπερηφάνεια , φαντασία , Φανταστικό , φλόγα , φοβί , Φόβος , φύση , φωτιά , Χαρά Κωστοπούλου , χαρακτήρας , Χλιντσκιάλφ , Χορός , χρέος , χρόνος , χώρα , Ωρόρα
Σχόλια και απόψεις.
Η γνώμη σας είναι πάντα καλοδεχούμενη.