Edgar Allan Poe

Ποιος ήταν ο Edgar Allan Poe, ο πατέρας της λογοτεχνίας του τρόμου και του μυστηρίου; Μια αφηγηματική βιογραφία από την Ερωδίτη Παπαποστόλου.

24 Φεβρουαρίου 2020

 

Μια ολόκληρη ζωή, σαν ονείρου αναλαμπή…

Φθινόπωρο του 1849. Τη στιγμή που περπατούσα στους δρόμους της Βαλτιμόρης, ένας άντρας έπεσε με δύναμη πάνω μου. Έμοιαζε να έχει κάποιου είδους παραλήρημα. Με άρπαξε από τα ρούχα, και ψιθυρίζοντας το όνομα Ρέυνολντς, σωριάστηκε μπροστά μου. Τον συνόδευσα στο νοσοκομείο και τη στιγμή που εκείνος ψυχορραγούσε και οι γιατροί δεν μπορούσαν να βρουν από τι πάσχει μου έσφιξε το χέρι με δύναμη.

«Μην πιστεύεις τίποτα από όσα ακούς και πίστευε μόνο τα μισά από όσα βλέπεις…», μου ψιθύρισε με κόπο.

Έστρεψε το βλέμμα δίπλα του. Μια κλεψύδρα ήταν ακουμπισμένη στο κομοδίνο. Άρχισε να γυρίζει σαν τρελή. Η χρυσή άμμος περιστρεφόταν με μανία.

Και τότε ήταν που ο Edgar Allan Poe, μου είπε την ιστορία του.

Βρεθήκαμε στη Βοστώνη, στις 19 Ιανουαρίου 1809 και τον είδαμε να γεννιέται. Ένα χρόνο αργότερα, παρακολουθήσαμε τον πατέρα του να τους εγκαταλείπει. Η μητέρα του πέθανε την επόμενη χρονιά και είδαμε τον πλούσιο Σκωτσέζο καπνέμπορο Τζον Άλαν να τον υιοθετεί. Με κοίταξε αμίλητος τη στιγμή που ο κηδεμόνας του τον έγραψε στο πανεπιστήμιο της Σάρλοτβιλ, κι εκείνος το έριξε στο ποτό και τα χαρτιά και δημιούργησε χρέη.

«Όλα όσα βλέπουμε και όλα όσα φαίνονται είναι απλά ένα όνειρο μέσα σε όνειρο», μου ψιθύρισε. «Ήμουν τρελός ανάμεσα σε μεγάλα διαστήματα φρικτής λογικής».

Κράτησε το χέρι μου και με πήρε μακριά από εκεί. Με οδήγησε στην «Κοιλάδα της Ταραχής» του﮲ μια ερειπωμένη από τον πόλεμο κοιλάδα, που ο χρόνος έχει σταματήσει να κυλά. Περάσαμε από το «Τζάντε», το πορφυρένιο νησί. Καθώς τρέχαμε να ξεφύγουμε από «Το Κυρίαρχο Σκουλήκι», βρεθήκαμε στην «Πολιτεία στη Θάλασσα». Και κοιτάξαμε κατάματα τον Θάνατο να κάθεται στο θρόνο του. Ακούσαμε τον άγγελο «Ίσραφελ» να τραγουδάει αιθέρια με την πιο γλυκιά φωνή που έκανε όλα τα αστέρια να σωπάσουν. Βρεθήκαμε σε έναν «Ονείρου Τόπο», όπου βασίλευε η Νυχτιά. Οι θάλασσες άφριζαν μανιασμένες και κατάπιναν τον ουρανό. Κι εμείς μέσα από ένα σκοτεινό γυαλί, κοιτούσαμε την Ψυχή να περιπλανιέται.

Κοίταξε το τρομοκρατημένο βλέμμα μου και μου είπε:

«Έμεινα πάρα πολύ μέσα στο κεφάλι μου και κατέληξα να χάσω το μυαλό μου… Μην κάνεις κι εσύ το ίδιο», πρόσθεσε τραβώντας με από το χέρι.

Βρεθήκαμε και πάλι στο σκοτεινό νοσοκομείο. Έξω έβρεχε καταρρακτωδώς και φυσούσε με μανία. Οι σκιές των δέντρων που έμπαιναν στο δωμάτιο, έμοιαζαν με χέρια που τα γαμψά τους νύχια ήταν έτοιμα να μας κατασπαράξουν.

«Τα όρια που χωρίζουν τη ζωή από το θάνατο, είναι σκιώδη και αόριστα… Ποιος μπορεί να πει πού τελειώνει το ένα και πού χωρίζει το άλλο;», με ρώτησε με πόνο.

Εκείνη τη στιγμή η κλεψύδρα λαμπύρισε κάτω από το αμυδρό φως και άρχισε να περιστρέφεται. Ταξιδέψαμε και πάλι στο χρόνο και βρεθήκαμε στο 1827. Σταθήκαμε παράμερα και παρακολουθήσαμε το νεαρό Edgar Allan Poe να κατατάσσεται στον αμερικανικό στρατό και να δημοσιεύει ταυτόχρονα την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο «Ταμερλάνος κι άλλα ποιήματα».

Δύο χρόνια αργότερα, τον είδαμε να καμαρώνει για την έκδοση του δεύτερου ποιητικού βιβλίου του με τίτλο «Al Aaraaf». Έκανε αίτηση εγγραφής στη στρατιωτική ακαδημία του Γουέστ Πόιντ, όπου ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με το έργο άλλων ρομαντικών ποιητών.
Με πήρε από το χέρι και μου γνώρισε τις δυο αγαπημένες του ηρωίδες την Ελεονόρα, και την Άνναμπελ Λη. Και τότε, χωρίς να το περιμένω, οι φιγούρες τους έγιναν άυλες, πλησίασαν η μία την άλλη κι ενώθηκαν σε ένα πρόσωπο και σώμα, που δεν ήταν άλλη από την ξαδέρφη του Βιρτζίνια Κλεμ, που ερωτεύτηκε τρελά και παντρεύτηκε το 1835.

«Αγαπηθήκαμε με μια αγάπη, που ήταν περισσότερο από αγάπη. Με μια αγάπη που οι φτερωτοί άγγελοι του ουρανού ζήλευαν. Γι αυτό και 12 χρόνια μετά την έκαναν να αρρωστήσει με φυματίωση και την σκότωσαν…», κατέληξε με πόνο. «Αλλά αλήθεια, ο θάνατος μιας όμορφης γυναίκας, είναι χωρίς αμφιβολία, το πιο ποιητικό θέμα στον κόσμο…», πρόσθεσε.

Πριν προλάβω να συνέλθω από αυτό που είχα μόλις αντικρύσει, με τράβηξε από το χέρι και με οδήγησε μπροστά από τα γραφεία μιας εφημερίδας, με τίτλο: «Southern Literary Messenger», όπου ξεκίνησε να εργάζεται σαν συντάκτης.

Το 1838 εκδόθηκε η «Αφήγηση του Άρθουρ Γκόρντον Πυμ» Το 1839, μετακόμισε στη Φιλαδέλφεια, όπου άρχισε να εργάζεται ως βοηθός συντάκτη στο περιοδικό Burton’s Gentleman’s Magazine. Τότε εκδόθηκε η δίτομη συλλογή έργων του «Tales of the Grotesque and Arabesque», η οποία αποτελεί ορόσημο στην ιστορία της αμερικανικής λογοτεχνίας.

«Αλήθεια τι γνωρίζεις για το χρόνο και τα παράδοξά του;», με ρώτησε στη συνέχεια και μου έδωσε ένα βιβλίο.

Η υπόθεσή του αφορούσε ένα ναυάγιο. Οι άντρες έμειναν χωρίς φαγητό κι αναγκάστηκαν να φάνε ένα νέο ονόματι Richard Parker. Το βιβλίο εξαφανίστηκε από τα χέρια μου και τη θέση του πήρε το απόκομμα μιας εφημερίδας του 1884. Στην πρώτη σελίδα, φιγουράριζε ένα άρθρο για τέσσερις άντρες που παρασύρθηκαν από τη θάλασσα, κι επειδή έμειναν χωρίς φαγητό, αναγκάστηκαν να φάνε ένα δεκαεπτάχρονο νέο, ονόματι Richard Parker.

Τον κοίταξα κατάματα.

«Πολλοί θα ισχυριστούν ότι έχω τη δυνατότητα να ταξιδεύω στο χρόνο», μου είπε με βλέμμα απλανές.

Μου έδωσε ακόμα δύο αποκόμματα. Το ένα αναφερόταν στην υπόθεση ενός άντρα που είχε υποστεί κρανιοεγκεφαλική κάκωση και επέζησε και στο πώς ο Poe είχε καταφέρει να περιγράψει οχτώ χρόνια νωρίτερα τα συμπτώματα μιας παρόμοιας περίπτωσης πριν καν η επιστημονική κοινότητα καταλήξει σε αυτά και τα δημοσιοποιήσει.

Το δεύτερο, περιλάμβανε το απόσπασμα από τη συνέντευξη ενός αστρονόμου που υποστήριζε πώς ήταν εκπληκτικό το γεγονός ότι ο Poe είχε προβλέψει με το ποίημά του «Eureka» την προέλευση του σύμπαντος ογδόντα χρόνια πριν διατυπωθεί η θεωρία του Bing Bang, αφού στην εποχή του κανένας αστρονόμος δεν μπορούσε να φανταστεί ένα μη-στατικό σύμπαν.

Τα αποκόμματα εξαφανίστηκαν από τα χέρια μου. Πριν προλάβω να συνειδητοπιήσω τι είχα μόλις διαβάσει, ταξιδέψαμε στο 1842.

Τον είδα να εργάζεται για ένα σύντομο χρονικό διάστημα στην εφημερίδα Evening Mirror και ως συντάκτης στην έκδοση του Broadway Journal. Το 1845 εκδόθηκε το ποίημά του Το Κοράκι (The Raven), ένα από τα πιο γνωστά έργα του. Δεν κατάφερε όμως να αποκομίσει κέρδη από το συγκεκριμένο έργο, λόγω της έλλειψης νόμων περί προστασίας πνευματικών δικαιωμάτων. Δύο χρόνια αργότερα, όταν η γυναίκα του προσβλήθηκε από φυματίωση όπως μου είχε πει, εκείνος κατέρρευσε κι άρχισε πάλι τις παλιές, κακές του συνήθειες.

7 Οκτωβρίου 1849. Μετά από ένα μικρό διάλλειμα πήγα και πάλι να τον δω, όμως οι γιατροί δεν με άφησαν.

«Δυστυχώς ο κύριος Edgar Allan Poe, άφησε πριν λίγο την τελευταία του πνοή σε ηλικία 40 ετών», μου εξήγησαν. «Δεν γνωρίζουμε την αιτία θανάτου του και δεν θα τη μάθουμε ποτέ. Εκείνο που ξέρουμε όμως, είναι ότι ήταν αρραβωνιασμένος με την πλούσια χήρα Ελμίρα Σέλτον παιδική του φίλη και πρώτη του αγάπη και είχε προγραμματίσει ένα ταξίδι στη Φιλαδέλφεια, αλλά βρέθηκε να περιπλανιέται στη Βαλτιμόρη. Επαναλάμβανε συνεχώς το όνομα Ρέυνολντς λίγο πριν ξεψυχήσει».

Όταν τελικά με άφησαν να μπω μέσα, μεταφέρθηκα σε μια άλλη πραγματικότητα. Ένα μέρος, όπου ο ουρανός σκοτείνιασε, κι η θολή φιγούρα του γονάτισε δίπλα στη «Λίμνη του Ωμπέρ», «μιλώντας με την Ψυχή του». Και χάθηκε στη «στοιχειωμένη, δασωμένη χώρα του Βέιρ». «Το διαμαντένιο της Αστάρτης μισοφέγγαρο», του έδειξε το «μονοπάτι των ουρανών». Μα πριν προλάβει να το ακολουθήσει βρέθηκε μπροστά «στη θύρα ενός τάφου». Κι η επιγραφή έγραφε: «Ουλαλούμ»!

«Τα όρια που χωρίζουν τη Ζωή από το Θάνατο είναι σκοτεινά και ασαφή. Ποιος μπορεί να πει πού τελειώνει το ένα και πού αρχίζει το άλλο», μου ψιθύρισε και πάλι.

Η ταφή του έγινε στις 8 ή 9 Οκτωβρίου και ο τάφος του βρίσκεται στη Βαλτιμόρη, όπου αποτελεί ένα ιδιαίτερο αξιοθέατο της περιοχής. Από το 1949 και για σχεδόν 60 συνεχόμενα χρόνια, κάποιος ανώνυμος επισκέπτης, γνωστός ως «Poe Toaster», επισκεπτόταν το κενοτάφιο, το οποίο βρίσκεται στο μέρος του τάφου του Edgar Allan Poe, κάθε χρόνο στις 19 Ιανουαρίου, αφήνοντας τρία κόκκινα τριαντάφυλλα και ένα μπουκάλι κονιάκ στη μνήμη του.

Ο Edgar Allan Poe, Δημιούργησε δύο νέα είδη Λογοτεχνίας: Το αστυνομικό μυθιστόρημα και τη λογοτεχνία του Φανταστικού. Τα έργα του επηρέασαν αρκετούς σημαντικούς λογοτέχνες, μεταξύ των οποίων ήταν ο Άρθουρ Κόναν Ντόυλ, και ο Χ. Φ. Λάβκραφτ. Επηρέασε επίσης σημαντικά και τη γαλλική λογοτεχνία. Ο Κάρολος Μπωντλαίρ και ο Ιούλιος Βερν ήταν ανάμεσα σε αυτούς που εκτίμησαν σημαντικά τα έργα του και δέχτηκαν την επιρροή τους.

Η ζωή του έμοιαζε στα αλήθεια «με ονείρου αναλαμπή», όπως αναφέρει στο πολύ γνωστό ποίημά του «Όνειρο μέσα σε όνειρο». Ήταν ένας άνθρωπος, που οι σκέψεις του ήταν τόσο σκοτεινές, όσο και τα κείμενά του. Τα γραπτά του έμοιαζαν με τρομακτικούς εφιάλτες που αποτυπώνονταν στο χαρτί. Ο θάνατος και η απαισιοδοξία έπαιζαν κυρίαρχο ρόλο στη ζωή του. Χανόταν σε ένα δικό του μακάβριο κόσμο. Περνούσε ατελείωτες ώρες να αφουγκράζεται τη «Νύχτα» και να ακούει τους σιωπηλούς ψιθύρους των φαντασμάτων της. Παρέα με κοράκια και μαύρες γάτες και σκοτεινούς επισκέπτες. Όπως έλεγε χαρακτηριστικά «Συχνά μου φαινόταν πως άκουγα καθαρά τον ήχο του Σκοταδιού, καθώς δρασκελούσε τον ορίζοντα».

Tο κοράκι φτερούγισε δίπλα στο νεκρό σώμα του, κούρνιασε, και απόμεινε εκεί βαλσαμωμένο, κοιτώντας το άπειρο. Μια πνιχτή φωνή πλανιόταν στην ατμόσφαιρα ψιθυρίζοντας… «Ποτέ πια».

 

Main Image Reference

Tags: Bing Bang , books , Broadway Journal , Burton's Gentleman's Magazine , dark , death , Edgar Allan Poe , Eureka , fantasy , horror , murder , mystery , Poe Toaster , scary , Southern Literary Messenger , Spooky , Tales of the Grotesque and Arabesque , The Raven , weird , αγάπη , άγγελος , αλλόκοτο , ανατριχίλα , Άνναμπελ Λη , άντρας , Άρθουρ Κόναν Ντόυλ , άρθρο , αστέρια , αστρονομία , Αφήγηση του Άρθουρ Γκόρντον Πυμ , Βαλτιμόρη , βιβλία , βιβλίο , Βιογραφία , Βιρτζίνια Κλεμ , Βοστώνη , βροχή , γάμος , γάτα , γέννηση , Γιατρός , διήγημα , δολοφονία , έκδοση , Ελεονόρα , Ελμίρα Σέλτον , επιρροή , επιστήμη , επιστημονική κοινότητα , έργο , έσοδα , εφημερίδα , εφιάλτης , θάλασσα , θάνατος , θρόνος , Ιούλιος Βερν , ιστορία , κανιβαλισμός , Κάρολος Μπωντλαίρ , κλεψύδρα , Κοιλάδα της Ταραχής , κοινότητα , κονιάκ , Κοράκι , κοράκια , λογική , λογοτεχνία μυστηρίου , λογοτεχνία φαντασίας , Λογοτεχνία Φανταστικού , μαύρη γάτα , μαύρο , μητέρα , μυαλό , μυστήριο , ναυάγιο , νοσοκομείο , όνειρο , πανεπιστήμιο , Παράδοξο , πατέρας , Περιοδικό , πνευματικά δικαιώματα , ποίηση , ποιητές , ποτό , Ρέυνολντς , ρομαντικός , σκοτάδι , στρατός , Συλλογή , σύμπαν , συντάκτης , σώμα , Ταμερλάνος κι άλλα ποιήματα , ταξίδι , τάφοι , Το Κοράκι , Το Κυρίαρχο Σκουλήκι , τρέλα , τρελός , τριαντάφυλλα , τριαντάφυλλο , τρόμος , φαντασία , Φιλαδέλφεια , Φόβος , φυματίωση , φωνή , Χ. Φ. Λάβκραφτ , χαρτιά , χρόνος , Ψυχή , ψυχολογία

Ερωδίτη Παπαποστόλου

Δημοσιεύτηκε 24 Φεβρουαρίου, 2020

Σχόλια και απόψεις.

Η γνώμη σας είναι πάντα καλοδεχούμενη.

Εγγραφείτε στο newsletter μας

Ενημερωθείτε για τα νέα μας πρώτοι, απευθείας από το email σας.