Η ταινία Metropolis του 1927, είναι μια δραματική, επική ταινία φαντασίας. Μια πρωτοποριακή ταινία βωβού κινηματογράφου, απ’ τις πρώτες του είδους, μεγάλου μήκους. Κατατάσσεται στο γερμανικό εξπρεσιονισμό. Σε σκηνοθεσία του Fritz Lang και σενάριο της γυναίκας του Thea von Harbou (δημοφιλή συγγραφέα κατά το καιρό της Βαϊμάρης), βασισμένο σε βιβλίο της. Η νουβέλα εμπνεύστηκε από τους H.G.Wells, Mary Shelley και Villiers de l’Isle-Adam. Χρειάστηκαν πάνω από 17 μήνες, κατά τη διάρκεια των ετών 1925-26, για να ολοκληρωθούν τα γυρίσματα. Κόστισε πάνω από 5 εκατομμύρια Μάρκα (Reichsmarks, το ισχύον νόμισμα της Γερμανίας, μέχρι το 1948). Το υπερβολικό κόστος της ταινίας θεωρείται ένας απ’ τους λόγους της χρεοκοπίας της UFA, της εταιρίας παραγωγής, κάτι που πιθανόν οδήγησε στην εξαγορά της, απ’ τους Ναζί.
Η υπόθεση εκτυλίσσεται σε μια φουτουριστική, δυστοπική κοινωνία. Αφηγείται την ιστορία του Freder, γιου του κυβερνήτη και της Καλής Μαρίας -εργάτριας. Αυτή πάντα λουσμένη στο φως, γίνεται σύμβολο που ξεσηκώνει τους εργάτες. Οι δυο τους, προσπαθούν να εξαλείψουν το κοινωνικό-ταξικό χάσμα, που χωρίζει την πόλη τους. Το μήνυμα της ταινίας, εντοπίζεται στο ότι “ο μεσολαβητής μεταξύ του κεφαλιού και των χεριών, πρέπει να ‘ναι η καρδιά”.
Περιγράφεται μια πανύψηλη μελλοντική πόλη, με αντίστοιχα καμπαναριά, πύργους και υπερυψωμένους αυτοκινητόδρομους. Υπάρχει στάδιο ολυμπιακών διαστάσεων και Κήποι Απολαύσεων. Κάτω απ΄ αυτή τη πόλη, υπάρχει μιαν άλλη. Αυτή των εργατών. Εκεί τα ρολόγια, απεικονίζουν ένα ψευδοχρόνο, προκειμένου να ξεγελαστούν οι εργάτες. Τα καταλύματά τους, είναι άθλια κι όλη η ζωή τους περιστρέφεται γύρω απ’ τη συντήρηση του εργοστασιακού τέρατος. Το όραμα αυτό της πλουτοκρατίας, ενάντια των εργατών, παρουσιάζεται ιστορικά, ταυτόχρονα με την ενθάρρυνση του Μαρξ για το ταξικό πόλεμο.
Η ταινία προβάλλει μιαν ιδιαίτερα δυναμική αισθητική. Οι Otto Hunte, Erich Kettelhut και Karl Vollbrecht, δημιούργησαν πρωτοποριακά σκηνικά, εμπνευσμένα απ’ το κίνημα του Bauhaus. Οι κατακόμβες κι ο καθεδρικός ναός, αποπνέουν μιαν έντονη γοτθική ατμόσφαιρα. Η αρχιτεκτονική της, βασίζεται στο μοντερνισμό και το πρωτοεμφανιζόμενο κίνημα Art Deco, σαν αναφορά κυρίως, στην άρχουσα τάξη. Ο Κυβισμός και ο Φουτουρισμός, ειδικά σε σχέση με τα τοπία, κυριαρχούν στη ταινία. Ο Νέος Πύργος της Βαβέλ που παρουσιάζεται εδώ, είν’ εμπνευσμένος απ’ το πύργο Upper Silesian, στο Poznań της Πολωνίας, που θεωρούνταν αριστούργημα αρχιτεκτονικής. Το εργαστήριο του Rotwang, με το καινοτόμο φωτισμό και τα βιομηχανικά χαρακτηριστικά του, καθιέρωσαν τη μορφή των εργαστηρίων, συσχετιζομένων με ιστορίες όπως ο Frankenstein, στη ποπ κουλτούρα.
Η ταινία σε καίρια σημεία της, εμπεριέχει πολλές Γραφικές αναφορές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, ο ξεσηκωτικός λόγος της Μαρίας προς τους εργάτες, όπου χρησιμοποιεί την ιστορία του Πύργου της Βαβέλ, για να επισημάνει τη διχόνοια μεταξύ των διανοουμένων και των ιδίων. Επιπροσθέτως, κατά την εξέλιξη της πλοκής, όταν ο Freder βρίσκεται σε παραλήρημα, φαντάζεται τη ψευδή Μαρία, ως Μεγάλη Πόρνη (Βαβυλώνα), να ιππεύει ένα πολυκέφαλο δράκο.
Ο Lang δήλωσε πως εμπνεύστηκε το Metropolis, όταν πρωταντίκρισε τους ουρανοξύστες της Νέας Υόρκης. Είπε, “Κοίταξα στους δρόμους -τα λαμπερά φώτα και τα ψηλά κτίρια- κι εκεί συνέλαβα τη Μητρόπολη”. Οι εντυπώσεις του, περιγράφονται ως εξής, “τα κτίρια φαινόταν να είναι ένα κατακόρυφο πανί, με σπινθηροβόλο και πολύ ελαφρύ, πολυτελές σκηνικό, αναρτημένο στο σκοτεινό ουρανό, για να θαμπώσει, ν’ αποσπάσει την προσοχή και να υπνωτίσει. Η θέα της, πρέπει να ‘ναι αρκετή, για να μετατρέψει αυτόν τον φάρο ομορφιάς, στο κέντρο μιας ταινίας”.
Ο Eugen Schüfftan, με τα οπτικά εφέ του, προκάλεσε μεγάλο εντυπωσιασμό. Ανάμεσα σ’ αυτά που χρησιμοποιήθηκαν, ήταν μικρογραφίες της πόλης, με κάμερες σε κίνηση και κυρίως μία διαδικασία που ονομάστηκε Επεξεργασία Schüfftan. Σ’ αυτή τη περίπτωση, οι ηθοποιοί με τη χρήση καθρεφτών, χρησιμοποιούν μινιατούρες σκηνικών. Αργότερα χρησιμοποιήθηκε κι απ’ τον Alfred Hitchcock.
Η Brigitte Schittenhelm υποδύθηκε το ρομπότ (Maschinenmensch) τ’ οποίο κατασκευάζει ο Rotwang, για να ξαναβρεί τη χαμένη του αγάπη – μια ξεκάθαρα Φραγκεσταϊνική αναφορά. Κατασκευάστηκε απ’ το γλύπτη Walter Schulze-Mittendorff. Το κουστούμι που φόρεσε, δημιουργήθηκε πάνω σ’ ένα εκμαγείο του σώματός της και χρησιμοποιήθηκε με τη λογική της πανοπλίας. Ένα χημικό υλικό, έδινε τη ψευδαίσθηση ξύλου, ενώ ήταν πλαστικό. Χρησιμοποιούταν στα σκηνικά. Εδώ έπαιξε ρόλο επικάλυψης του εκμαγείου. Στη συνέχεια βάφτηκε σ’ ένα χρώμα, ανάμειξης ασημένιου και μπρούντζινου, τ’ οποίο φαινόταν μεταλλικό και πολύ εντυπωσιακό στην οθόνη. Άφηνε όμως ελάχιστη ελευθερία κινήσεων. Η ηθοποιός υπέφερε κατά τα γυρίσματα, καθώς το κοστούμι τη γέμιζε μελανιές και κοψίματα. Παρ’ όλα αυτά ο Lang επέμενε να παίξει αυτή το ρόλο, κάτι που δεν είχε ιδιαίτερη σημασία, μιας και το κοινό δεν θα βλεπε ποια είναι.
Έκανε πρεμιέρα, στις 10 Ιανουαρίου του 1927. Η πρώτη προβολή της ταινίας, πραγματοποιήθηκε, στην αίθουσα UFA-Palast, στην περιοχή του Ζωολογικού κήπου του Βερολίνου. Σημείωσε μέτρια επιτυχία. Το μήκος της ταινίας τότε ήταν 4.819 μέτρα και η διάρκειά της σήμερα, υπολογίζεται στα 153 λεπτά. Μετά τη πρεμιέρα της, μειώθηκε σημαντικά ο χρόνος προβολής της. Αποσύρθηκε τελικά απ’ τη κυκλοφορία μέσα σε λίγες εβδομάδες. Οι λόγοι αδιευκρίνιστοι.
Η Paramount Pictures, ανέλαβε τη διανομή της ταινίας στις Η.Π.Α. Μοντάρισαν τη κόπια σε τέτοιο βαθμό, που υπήρξε εμφανής αλλοίωση της πλοκής. Εννοείται πως αφαιρέθηκαν εκτός των άλλων, τα σημεία που παρέπεμπαν σε κάποια κομουνιστική λογική. Ο Pollock, που κανε το μοντάζ, δήλωσε: Η ταινία, πριν αρχίσω τη δουλειά μου στην μορφοποίηση και το μοντάζ, δεν είχε ούτε λογική, ούτε περιορισμούς. Ήταν ένα συμβολικό παραλήρημα κι οι άνθρωποι που την έβλεπαν, δε μπορούσαν να προσδιορίσουν τι πραγματευόταν η ταινία και ποιο ήταν το θέμα της. Εγώ της έδωσα, τη δική μου ερμηνεία. Το δικό μου νόημα.
Πίσω στη Γερμανία, το Δ.Σ της UFA, της εταιρίας παραγωγής, αποφάνθηκε ότι η ταινία, ούτε σύμφωνα με την αμερικάνικη εκδοχή της, προσφέρονταν για εγχώρια προβολή. Κατατέθηκε στο Γραφείο Λογοκρισίας Κινηματογράφου του Βερολίνου, τον Αύγουστο του 1927. Έγιναν περικοπές, σύμφωνα με το μοντέλο της αμερικάνικης εκδοχής κι αλλάχθηκαν οι μεσότιτλοι, όπου κρίθηκε απαραίτητο. Μόνον τότε, δόθηκε στη κυκλοφορία. Σημειώνεται πως κυκλοφόρησε πολύ δύσκολα, εκτός Βερολίνου.
Η ταινία κατά τη κυκλοφορία της, έλαβε ανάμεικτες κριτικές. Τα καινοτόμα ειδικά εφέ της, εντυπωσίασαν. Το New York Herald Tribune, τη χαρακτήρισε “μια περίεργη και συναρπαστική εικόνα”. Απ’ την άλλη, κατηγορήθηκε γι’ απλοϊκή προσέγγιση. Οι N.Y Times την ανέφεραν, ως τεχνικό θαύμα με πόδια από πηλό. Ο συγγραφέας H.G.Wells, χαρακτήρισε το φιλμ ως ανόητο και κλισέ. Πρόσθεσε πως υπήρξε κακοποίηση σχετικά με τη μηχανική πρόοδο και τη πρόοδο γενικώς. Η Εγκυκλοπαίδεια Επιστημονικής Φαντασίας, θα προβεί στο χαρακτηρισμό της πλοκής, ως “τετριμμένη”. Αντιδράσεις επίσης θα εγείρει, το υποτιθέμενο όπως χαρακτηρίστηκε, κομουνιστικό του μήνυμα. Στο γενικότερο πλαίσιο κριτικής που έλαβε η ταινία, ήταν κι η χρονική της διάρκεια.
Παρόλ’ αυτά το Metropolis, φέρει πολύ δυνατό πολιτικό μήνυμα. Εμπνεύστηκε απ’ τα τεκταινόμενα του Α’Π.Π. καθώς και το πολιτισμικό πλαίσιο, της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Ο Lang εκφράζει το προβληματισμό του, για την εκβιομηχάνιση και τη μαζική παραγωγή. Κριτικάρει καταφανώς, το Φασισμό και το Ναζισμό, που αποτελούσαν ισχυρότατα πολιτικά ρεύματα στην Ευρώπη και τότε. Κριτικοί την χαρακτηρίζουν, ως κομμουνιστικό αριστούργημα. Παρουσιάζεται η καταπίεση των εργατών, απ’ την άρχουσα τάξη. Θεωρείται ως αντικαπιταλιστική κι αντιφασιστική. Αυτό, γιατί εκθέτει το τρόπο ζωής των πλουσίων, που προκύπτει απ’ τη τραγική εκμετάλλευση των εργατών. Τονίζεται ακόμα περισσότερο, λόγω του χωρικού διαχωρισμού ανάμεσά τους. Οι πλούσιοι ζουν στα φωτεινά υψηλά τμήματα της πόλης, ενώ οι εργάτες στα βρώμικα και σκοτεινά κατώτερα τμήματα. Ο θεατής αντιλαμβάνεται, πως οι εργάτες δεν έχουν καμία ελπίδα να ξεφύγουν από τη κατάστασή τους, εξ αιτίας των πλούσιων καταπιεστών τους. Υπήρξαν βέβαια κι αυτοί που ερμήνευσαν ένα αντικομουνιστικό μήνυμα, καθότι διατύπωσαν την άποψη, πως οι εργάτες εναντιούμενοι στην άρχουσα τάξη προκαλούν τη καταστροφή τους. Αυτό είναι λάθος. Ο Lang προσπαθεί να επιστήσει τη προσοχή, στο ότι μια ανοργάνωτη επανάσταση, μόνο δεινά μπορεί να φέρει. Κάτι που πρέπει και σήμερα να κρατάμε στο μυαλό μας, καθότι υπάρχει ξανά, αυτή η φοβερή κοινωνική οπισθοχώρηση και ζούμε πάλι μέρες μεσοπολέμου. Ξανά ο Φασισμός και ο Ναζισμός τείνουν να κυριαρχήσουν, βρίσκοντας πολλούς υποστηρικτές. Οι κοινωνικές ανισότητες, αυξάνονται με γεωμετρικούς ρυθμούς. Υπήρξε η φήμη ότι ο Χίτλερ, εντυπωσιάστηκε τόσο απ΄ τη ταινία, που προσκάλεσε το Lang να συμμετάσχει στην ομάδα σκηνοθετών προπαγάνδας του, κάτι που ο καλλιτέχνης αρνήθηκε.
Η μουσική του Gottfried Huppertz, εμπνεύστηκε απ το Wagner και τον Strauss. Κλασσικά ορχηστρική με ήπιες νεωτεριστικές πινελιές, ώστε να μπορέσει ν’ απεικόνισει τη τεράστια βιομηχανική πόλη, των εργαζομένων της ταινίας. Σ’ αυτή τη πρωτότυπη μουσική, υπήρξαν αποσπάσματα απ’ τη Μασσαλιώτιδα και το λατινικό ύμνο Dies irae, ως συνοδεία των αποκαλυπτικών εικόνων του φιλμ. Παρά τον εξέχοντα ρόλο που παιξε η μουσική του Huppertz, κατά τη παραγωγή της ταινίας, ακούστηκε μονάχα στη πρεμιέρα. Η μουσική αποκαταστάθηκε (πρώτη αποκατάσταση της ταινίας το 2001), με μαέστρο τον Berndt Heller. Η μουσική εκτελέσθηκε απ’ τη Συμφωνική Ορχήστρα Ραδιοφώνου του Βερολίνου, υπό τη διεύθυνση του Frank Strobe, για την πρεμιέρα της ολοκληρωμένης αποκατάστασης της ταινίας, το 2010.
Κατά τη παραγωγή, ο Lang υπήρξε τελειομανής. Σύμφωνα με το βιβλίο του Patrick McGilligan, οι ηθοποιοί μεταχειρίστηκαν άσχημα. Ρίχτηκαν στις βίαιες σκηνές συμπλοκής του πλήθους κι έμειναν με τι ώρες βρεγμένοι, με κρύο νερό. Γενικώς μεταχειρίστηκαν περισσότερο σαν άψυχα αντικείμενα, παρά σαν άνθρωποι. Η ηρωίδα αναγκάστηκε να πηδήξει από μεγάλα ύψη και κατά τη σκηνή της πυρκαγιάς στο πάσαλο, την περιέβαλαν αληθινές φλόγες. Κάποιοι ταύτισαν το σκηνοθετικό στυλ του Lang, με τη συμπεριφορά των κακών στη ταινία του.
Απ΄ τη δεκαετία του ‘70, έγιναν πολλές προσπάθειες αποκατάστασης της πρωταρχικής κόπιας. Το 1984, ο Ιταλός παραγωγός μουσικής Giorgio Moroder κυκλοφόρησε μια περικομμένη έκδοση, που τη συνόδευε ένα soundtrack, εκτελεσμένο από ροκ καλλιτέχνες, συμπεριλαμβανομένων των Freddie Mercury, Loverboy και Adam Ant. Το 2001 παρουσιάστηκε μια νέα αποκατάσταση του Metropolis, στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου. Το 2008, βρέθηκε μια κατεστραμμένη κόπια της αρχικής μορφής της ταινίας, σ’ ένα μουσείο στην Αργεντινή. Μετά από μια μακρά διαδικασία αποκατάστασης, που απαιτούσε πρόσθετο υλικό από μια άλλη κόπια, προέλευσης Νέας Ζηλανδίας, η ταινία αποκαταστάθηκε κατά 95%. Εμφανίστηκε στους κινηματογράφους του Βερολίνο και της Φρανκφούρτης ταυτόχρονα, στις 12 Φεβρουαρίου 2010. Παράλληλα, το Νοέμβρη του 2005, μία αυθεντική αφίσα της ταινίας από το 1927, πουλήθηκε στη τιμή των 690.000 δολαρίων, πρωτοφανές νούμερο, από την Reel Poster Gallery στο Λονδίνο.
Το 2001 η ταινία καταγγράφηκε στο Παγκόσμιο Μητρώο της UNESCO, όντας η πρώτη ταινία που πήρε αυτή τη διάκριση.
Σύμφωνα με το κριτικό Roger Ebert, το έργο είναι ένα απ’ τα μεγάλα επιτεύγματα του βωβού κινηματογράφου. Τολμηρό στ’ όραμά του και τόσο θυμωμένο στο μήνυμά του, το οποίο αν μη τι άλλο, σήμερα είναι πιο ισχυρό από ποτέ. Η σχετική καταχώρηση του κριτικού Leonard Maltin, στο Movie Guide για τη ταινία, αναφέρει: “Πολύ δυνατές στιγμές και το εντυπωσιακό σκηνικό και τα ειδικά εφέ προσελκύουν την προσοχή σ’ όλη τη διάρκεια”.
Σύμφωνα με τη κατάταξη του περιοδικού Empire το 2010, βρίσκεται στη 12η θέση, των 100 σπουδαιότερων ταινιών, του παγκόσμιου κινηματογράφου. Καταλαμβάνει επίσης τη 2η θέση, στην αντίστοιχη λίστα του βωβού κινηματογράφου. Η έκδοση του 2002, τιμήθηκε απ’ τους New York Film Critics Circle, με ειδικό βραβείο, για την αποκατάστασή της. Το 2012, το περιοδικό Sight & Sound Poll, που εκδίδεται απ’ το το Βρετανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου χαρακτήρισε το Metropolis, ως την 35η σπουδαιότερη ταινία όλων των εποχών.
Ο Lane Roth στο Film Quarterly το χαρακτήρισε “σπερματικό φιλμ” λόγω των ανησυχιών του. Με τη βαθιά επίδραση που έχει η τεχνολογική εξέλιξη, στη κοινωνική και πνευματική πρόοδο του ανθρώπου καταλήγουμε στο συμπέρασμα, πως η ανύψωση του τεχνητού αντικειμένου πάνω απ’ τη φύση, απεικονίζεται όχι ως απελευθερωτικός άνθρωπος, αλλά ως υποταγμένος, διαφθείροντάς τον.
Ο ιστορικός κινηματογράφου Cristobal Catalan, αναφέρει στο The American Conservative, πως το φιλμ αποτελεί, μια παθιασμένη φωνή και ταυτόχρονα επικαλείται τη προσοχή, για κοινωνική αλλαγή.
Η ταινία άφησε σπουδαία παρακαταθήκη, ως σημείο αναφοράς στους μετέπειτα δημιουργούς. Χαρακτηριστικά ν’ αναφέρουμε μια πληθωρα τέτοιων ταινιών. Μερικές απ’ αυτές είναι τα: Dark City, Brazil, 2001: A Space Odyssey, The Fifth Element, Alphaville, Escape From L.A., Gattaca και Gotham City. Στο τεχνητό χέρι που κατασκεύασε ο Rotwang, αποδίδεται φόρος τιμής στο Dr. Strangelove. Αντίστοιχη αναφορά θα βρούμε και στο Star Wars, όπου ο Darth Vader, χάνει το χέρι του και καλύπτει το προσθετικό του, μ’ ένα μαύρο γάντι. Το μοτίβο του κομμένου χεριού, θα το συναντήσουμε και στο Ph. Dick. Στα τρία στίγματα του Πάλμερ Έλντριτζ, ο ήρωας έχει ένα ρομποτικό χέρι. Σύμφωνα με το ντοκιμαντέρ Empire of Dreams, ο C-3PO είναι εμπνευσμένος απ’ το ρομπότ Μαρία. Το μηχανικό πλάσμα, η Ψευδής Μαρία, μπορούμε να πούμε, πως αποτελεί την έμπνευση για τις ρέπλικες στο Blade Runner. Στη ταινία Hackers κάνει την εμφάνισή της, μια αφίσα της ταινίας.
Όμως οι επιρροές της ταινίας, δε περιορίζονται στο κινηματογραφικό χώρο. Οι Kraftwerk, ηχογραφούν το 1978, το δίσκο «Die Mensch Maschine». Εκεί εμπεριέχεται το τραγούδι Metropolis. Αντίστοιχο κομμάτι, θα βρούμε και στο δίσκο Overkill, των Motörhead. Οι Queen, θ’ αποδώσουν το δικό τους φόρο τιμής, με το βίντεο του Radio Ga Ga. Μια προσαρμογή της, θα συναντήσουμε στο Metropolis ή Robotic Angel, μια manga ταινία, του Osamu Tezuka. To 1994, κυκλοφορεί το γνωστό adventure βιντεοπαιχνίδι Beneath a Steel Sky. Εκτυλίσσεται σε μια παρόμοια δυστοπία και το soundtrack φέρει πολλές ομοιότητες, μ’ αυτό της ταινίας.
Το Metropolis καινοτόμησε στην εποχή του, αφήνοντας αυτή την ιδιαίτερη αίσθηση, προκαλώντας τη φαντασία, με τα εφέ του. Κατάφερε να πραγματοποιήσει, αυτό που μόνο οι σπουδαίες ταινίες μπορούν. Δημιούργησε ένα χωροχρόνο, μια δική του διάσταση, στην οποία οι χαρακτήρες, είναι τόσο εντυπωσιακοί, που γίνονται μέρος της παρακαταθήκης των εικόνων, που πλουτίζουν τη φαντασία μας. Ο Lang oδηγημένος απ’ την εμμονή του για τελειότητα, με πολύ σκληρό τρόπο, θα φέρει στην επιφάνεια μια ταινία τέτοιας ποιότητας, από κείνες που χωρίς την ύπαρξή τους, δεν θα ταν δυνατό, ν’ αξιολογηθούν οι υπόλοιπες.
Πηγές:
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B5%CF%84%CF%81%CF%8C%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%82
https://en.wikipedia.org/wiki/Metropolis_(1927_film)
https://www.rogerebert.com/reviews/great-movie-metropolis-2010-restoration-1927
https://www.imdb.com/title/tt0017136/
https://www.themoviedb.org/movie/19-metropolis
Tags: 2001: A Space Odyssey , Adam Ant , Alfred Hitchcock , Alphaville , Art Deco , Bauhaus , Berndt Heller , Brazil , Brigitte Schittenhelm , Cristobal Catalan , Dark City , Darth Vader , Dies irae , dystopia , Empire , Erich Kettelhut , Escape From L.A. , Eugen Schüfftan , Film , Film Quarterly , Frank Strobe , Frankenstein , Freddie Mercury , Freder , Fritz Lang , Gattaca , Giorgio Moroder , Gotham City , Gottfried Huppertz , H.G. Wells , Karl Vollbrecht , Lane Roth , Leonard Maltin , Loverboy , Mary Shelley , Metropolis , Movie Guide , N.Y Times , nazi , New York Film Critics Circle , New York Herald Tribune , Otto Hunte , Paramount Pictures , Patrick McGilligan , Ph. Dick , Pollock , Pop Culture , Reel Poster Gallery , Reichsmarks , Roger Ebert , Rotwang , Sight & Sound Poll , star wars , Strauss , The American Conservative , The Fifth Element , The Weird Side Daily , Thea von Harbou , UFA , UNESCO , Upper Silesian , Villiers de l'Isle-Adam , Wagner , Walter Schulze-Mittendorff , α , Α’ Παγκοσμίος Πόλεμος , αγάπη , αλλοίωση , Αμερική , αναφορά , άρθρα , άρθρο , αριστούργημα , αρχιτεκτονική , άρχουσα τάξη , Βαβέλ , Ββυλώνα , Βερολίνο , βία , βιβλία , βιβλίο , βιοτεχνολογία , βουβός κινηματογράφος , βραβείο , Βρετανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου , Γερμανικός εξπρεσιονισμός , γοτθική ατμόσφαιρα , Γοτθικό , Γραφείο Λογοκρισίας Κινηματογράφου του Βερολίνου , γυρίσματα , διανομή , διχόνοια , Δράκος , δραματικό , Δυστοπικό , Εγκυκλοπαίδεια Επιστημονικής Φαντασίας , εκβιομηχάνιση , εκμαγείο , εξαγορά , εξέλιξη , Επεξεργασία Schüfftan , επίδραση , Επική φαντασία , επιρροή , επιτυχία , εργάτρια , ερμηνεία , ζωή , Ηθοποιοί , ΗΠΑ , θέμα , καθεδρικός ναός , κακοποίηση , Καλή Μαρία , καλλιτέχνης , κάμερα , κάμερες , καμπαναριά , καρδιά , καταπίεση , κεφάλι , Κινηματογράφος , κλισέ , κοινό , κοινωνία , κόστος , κουστούμι , κριτική , κρύο , κυβερνήτης , κυβισμός , κυκλοφορία , λογική , μαζική παραγωγή , Μαρξ , μεγάλη οθόνη , Μεγάλη Πόρνη , μεσότιτλοι , Μητρόπολη , μικρογραφία , μοντάρισμα , Μουσική , Ναζισμός , ναός , Νεός Πύργος , νερό , νόημα , νουβέλα , οθόνη , οπτικά εφέ , όραμα , Παγκόσμιο Μητρώο , παραγωγή , παρακαταθήκη , περικοπές , πλοκή , πλουτοκρατία , πόλη , πολιτικό μήνυμα , πολιτικό ρεύμα , πολυκατοικία , ποπ κουλτούρα , Πρεμιέρα , προβληματισμός , προβολή , προπαγάνδα , Ροκ , ρομπότ , σενάριο , σινεμά , σκηνές , σκηνή , σκηνικό , σπερματικό φιλμ , Συγγραφέας , σύμβολο , Συμφωνική Ορχήστρα Ραδιοφώνου του Βερολίνου , σώμα , ταινία , Ταινίες , ταξικό χάσμα , τετριμμένη , τέχνη , τεχνητό χέρι , τεχνολογία , ύψη , φασισμός , Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου , φουτουρισμός , φουτουριστικό , φως , Χαρά Κωσ , χάσμα , Χίτλερ , χρώ , ψευδαισθήσεις , ψευδοχρόνος
Σχόλια και απόψεις.
Η γνώμη σας είναι πάντα καλοδεχούμενη.