Δεν πρέπει να έχουν υπάρξει πολλοί πολιτισμοί στην ανθρώπινη Ιστορία, οι οποίοι δεν είχαν μια ερμηνεία του κόσμου, που εμπεριείχε μέσα και τρόμο για την ίδια την ύπαρξη των ανθρώπων και τον κόσμο γύρω τους. Η ίδια η ύπαρξη τους ως άτομα αλλά κι όλης της κοινωνίας, μπορεί να ιδωθεί στην αληθινή της, βαθιά διάσταση, μόνο σαν κάτι τρομακτικό, σαν μια ματιά σε ένα μαύρο πηγάδι, αχανές και αβαθές, που μπορεί ανά πάσα στιγμή να καταπιεί τα πάντα, μας βεβαιώνουν, συνήθως, οι θεολόγοι και οι φιλόσοφοι. Και από αυτήν την άποψη, η κοσμολογία και η ανθρωπολογία του Λάβκραφτ, είναι πολύ κοντά και πολύ ρεαλιστικά στην ανθρώπινη συνείδηση κι ας χρησιμοποιεί, αποκλειστικά το φανταστικό και το μυθικό και την λογοτεχνική γλώσσα κι όχι την γλώσσα της επιστήμης ή της θεωρίας.
Κι όλη η μυθολογία και η θρησκεία που είναι -προς το αναγκαίο των ιστορικών συνθηκών- μετεξέλιξή της είναι η απάντηση σε αυτόν τον ριζικό φόβο, που είναι ταυτόσημος με την ανθρώπινη συνείδηση και αυτοσυνείδηση, με τη τελευταία να είναι η αντίληψη της ύπαρξης, σαν μοναδικότητα, που μπορεί να σκεφτεί τον εαυτό της, μέσα σε ένα αχανή, εχθρικό κι άγνωστο κόσμο. Κι αν αντικαταστάθηκε η θρησκεία, με την επιστήμη και την τεχνική σαν απάντηση σε όλα τα παραπάνω, έστω και μερικώς, στον σύγχρονο κόσμο, δεν σημαίνει ότι και πάλι οι όροι της ύπαρξης μας δεν είναι ίδιοι• συνεχίζουμε να πλέουμε στο “διαστημόπλοιο” γη, μόνοι μας, χωρίς αληθινή και πλήρη γνώση του εαυτού μας, του μέλλοντος και του απέραντου σύμπαντος.
Στη σύγχρονη ποπ κουλτούρα, που μεγάλο μέρος της είναι το μεταφυσικό (όχι σαν φιλοσοφική έννοια)-παραφυσικό, το μυστήριο, το ανεξήγητο και το αλλόκοτο -paranormal είναι ένας γνωστός αγγλικός όρος, που καλύπτει ικανοποιητικά όλους αυτούς τους όρους- βρίσκουμε την ιστορική συνέχεια της παλιότερης λαϊκής μυθολογίας, που στηρίζονταν αποκλειστικά στην αφήγηση και στη τελετουργία, ανάμεσα στους καθημερινούς ανθρώπους -δηλαδή στις πιο απλές αλλά “μαγικές” τεχνικές- και την επιβίωση της αναγνώρισης του αναπόφευκτου μεταφυσικού στοιχείου της ύπαρξης και της ζωής μας μαζί με το αναπόφευκτο του άγνωστου της μοίρας μας, του μέλλοντος και του κόσμου, σε όλη του την έκταση και το βάθος του.
Οι ιστορίες τρόμου και μυστηρίου, είναι, ότι ήταν και πιο παλιά οι μύθοι -στους οποίους οι άνθρωποι πίστευαν από καθαρή ανάγκη- αναγνώριση αυτής της, παραπάνω πραγματικότητας της ύπαρξης μας και υπενθύμιση ότι όλο αυτό μπορεί να “επουλωθεί”, να γίνει ανεκτό, ή ακόμα και ελπιδοφόρο κι όμορφο, μέσω της αφήγησης και της ανθρώπινης φαντασίας -στα οποία επίσης οι άνθρωποι πίστευαν αληθινά πάντοτε.
Αφηγούμαστε την φρίκη και τον τρόμο, το παράξενο, το αλλόκοτο, το εξωπραγματικό, ώστε όλα αυτά να τα εξορκίσουμε και να τα κάνουμε οριακά αποδεκτά και ανεκτά μέσα μας, κι αυτό μάλλον ισχύει από την αρχή της Ιστορίας της ανθρωπότητας, που ασκείται σε ένα συνεχές ψυχόδραμα τρόμου και μυστηρίου, που έχει ξεκινήσει από την αρχή της. Ενώ αυτό σημαίνει κι ότι, το παράξενο, το τρομακτικό κτλ είναι επίσης αρχικοί όροι της ύπαρξης μας.
Οι μύθοι για ξωτικά, νεράιδες, φαντάσματα, τέρατα, καλικάντζαρους, τρολ, βρυκόλακες, λυκάνθρωπους κτλ -πλάσματα συνήθως εχθρικά και ξένα, λιγότερο συχνά αδιάφορα και καμιά φορά, πιο σπάνια, περιπαικτικά αλλά ακίνδυνα- έχουν απόκοσμα τρομακτικά κεντρικά θέματα, αλλά η ίδια η αφήγηση, δίπλα στην φωτιά, από την γιαγιά, τον παππού και τον αγαπημένο θείο, που γύρισε από μακρινό ταξίδι, είναι καθησυχαστική, εξιλεωτική ή ακόμα και λυτρωτική για τους φόβους της ψυχής. Και είναι η ίδια κι απαράλλαχτη ψυχική διαδικασία, με άλλη τεχνική, που η ταινία στο dvd player ή στο laptop ή το βιβλίο έντυπο ή στο tablet, στην ζεστή γωνιά του σπιτιού μας, έχει την ίδια λειτουργία και σε εμάς, σήμερα.
Είναι βέβαια, μια ειδική αντιμετώπιση, του φόβου μπροστά στην ύπαρξη, η ποπ κουλτούρα του παράξενου και του τρομακτικού (ποπ που βγαίνει από την λέξη popular, που σημαίνει αρεστό στους πολλούς, αλλά στην ουσία είναι η εξέλιξη της έννοιας του λαϊκού στη μοντέρνα κοινωνία με τις νέες τεχνολογίες επικοινωνίας, και του μαζικού, χωρίς να έχει τίποτα υποτιμητικό εδώ ο τελευταίος όρος). Η θρησκεία, η μονοθεϊστική του δικού μας πολιτισμού, δίνει την απάντηση σε όλο αυτό, μέσω της θεολογίας και του δόγματος, ορισμένη αυστηρά μέσω μιας παράδοσης πολλών αιώνων. Παρόλα αυτά προσωπική μου άποψη είναι, ότι οι δύο τρόποι δεν είναι αντίθετοι και εχθρικοί, αφού και οι δύο επιδιώκουν την ψυχική επιβίωση και αντοχή του καθενός ως πρόσωπο, μέσα σε ένα βαθύτερα άγνωστο κόσμο. Αλλά λειτουργούν σε άλλα επίπεδα, όπως σε άλλο επίπεδο λειτουργεί η θεωρία με την τέχνη, παραδείγματος χάριν εδώ όμως όχι ακαδημαϊκά, αλλά βιωμένες και οι δύο στην εσωτερική ζωή του κάθε ανθρώπου.
Για να μην καταντήσει αυτό το μικρό σημείωμα, σκόρπιες σκέψεις, ατάκτως βαλμένες αλλά να έχει ένα κεντρικό σημείο, αυτό είναι το εξής: Ο φόβος και ο τρόμος και το μυστήριο, είναι επακόλουθα της ανάδυσης της ανθρώπινης αυτοσυνείδησης και αναφαίρετα συστατικά της στοιχεία. Δεν θα πάψουν να είναι εδώ μαζί μας και μέσα μας, και για αυτό πάντα θα υπάρχουν και μέσα στην λαϊκή -ποπ κουλτούρα- που είναι η γνήσια πολιτισμική έκφραση μιας κοινωνίας- σε πολύ μεγάλο βαθμό, αποτελώντας στην ουσία μεγάλο μέρος της και τον βαθύτερο πυρήνα της, στις αγγλοσαξωνικές χώρες, στην Ιαπωνία, στη Λατινική Αμερική, παντού όπου υπάρχει ζωντανή έκφραση του πολιτισμού-δηλαδή της συνείδησης- μιας κοινωνίας, που συνεχίζει να υπάρχει μέσα στην Ιστορία.
Κι ο τρόπος έκφρασης και αφήγησης όλων αυτών των πραγμάτων, από τα οποία δεν μπορούμε να ξεφύγουμε -και το genre του τρόμου-μυστηρίου-ανεξήγητου είναι και μια μάταια αλλά αναγκαία απόπειρα διαφυγής- θα είναι πάντα μια συνεχής δοκιμή που θα αφορά την φαντασία, την γλώσσα, τη συνείδηση, το ασυνείδητο και άρα τελικά και την τέχνη.
Tags: paranormal , αλλόκοτο , ανεξήγητο , ανθρωπολογία , αφήγηση , βιβλία , βιβλίο , βρυκόλακας , βρυκόλακες , γλώσσα , γνώση , διαστημόπλοιο , επιστήμη , Θρησκεία , ιστορία , καλικάτζαροι , κοινωνία , κοσμολογία , κόσμος , Λάβκραφτ , Λογοτεχνία , λυκάνθρωπος , μαύρο , Μέλλον , μεταφυσικό , μυθικό , μυθολογία , μύθος , μυστήριο , νεράιδα , ξωτικό , παραφυσικό , πολιτισμός , ποπ κουλτούρα , σκοτάδι , σκότος , σύμπαν , τέρατα , τέχνη , τρολ , φαντασία , Φαντάσματα , Φανταστικό , φιλοσοφία , φιλόσοφος , φωτιά
.jpg){kind=link}
Σχόλια και απόψεις.
Η γνώμη σας είναι πάντα καλοδεχούμενη.