Η απελευθερωτική δύναμη της φαντασίας

Ένα άρθρο για την απελευθερωτική δύναμη της φαντασίας. Μια προσπάθεια απόρριψης της προκατάληψης που σχετίζεται με τον χώρο του φανταστικού.

Θα μπορούσαμε να πούμε πως η φαντασία είναι κατά κάποιον τρόπο το αντίβαρο της λογικής. Είναι μια μήτρα έμπνευσης και καλλιτεχνικής δημιουργίας. Η φαντασία συσσωρεύει όλα τα ερεθίσματα τα οποία προσλαμβάνουν τα αισθητήριά μας, τα αναμειγνύει με τα συναισθήματα και τις παρελθοντικές εμπειρίες μας και τα μεταπλάθει με τρόπο άκρως ποιητικό, σε μια αλληγορική εικόνα υψηλού πνευματικού και ψυχολογικού περιεχομένου. Τα στενά όρια της λογικής αφήνονται πίσω και η παλέτα γεμίζει με νέα χρώματα και αισθήσεις τα οποία δημιουργούν πρωτότυπα φαντασιακά σενάρια. Η φύση αποκτά τη ζωντάνια που της αρμόζει και ερμηνεύεται με τρόπους καινοφανείς, αντανακλώντας έτσι τον εσωτερικό κόσμο του καλλιτέχνη. Σχεδόν τα πάντα αποκτούν μια μουσικότητα η οποία μέχρι τότε έμενε κρυφή. Ωστόσο, το τραγούδι αυτό είναι για λίγους. Για αυτούς που είναι πρόθυμοι να ακούσουν. Για αυτούς που δεν έχουν σκοτώσει το παιδί μέσα τους και ακόμα ονειρεύονται. Για αυτούς που μπορούν να καταλάβουν πως σημασία δεν έχει το φαίνεσθαι αλλά το Είναι. Για όλους αυτούς που πιστεύουν πως το κάθε τι που μας περιτριγυρίζει ενέχει μια μυστική, σχεδόν μαγική ουσία που δεν είναι από όλους προσπελάσιμη.

Πιστεύω πως η φαντασία είναι το κλειδί το οποίο ξεκλειδώνει τη μαγεία της φύσης και του ανθρώπινου πνεύματος. Αναδεικνύει την ομορφιά της καθημερινότητας, την οποία επεξεργάζεται και επαναπροσδιορίζει. Η φαντασία είναι το ιδανικό μέσο καλλιτεχνικής αισθαντικότητας και εκφραστικότητας. Όταν ένα ποίημα, μια εικόνα, μια πρόταση, εμπεριέχει στοιχεία τα οποία υπερβαίνουν τη λογική μας, αποκτά μια μεταφυσική υπόσταση. Η φαντασία προσπαθεί να προσεγγίσει ποιητικά την ουσία της ύπαρξης· αυτό που κρύβεται πίσω από τη μάσκα του καθωσπρεπισμού, της γεωμετρίας των υλικών σωμάτων, της υποκρισίας, της μαθηματικοποίησης και εκλογίκευσης της φύσης και των ανθρώπινων σχέσεων.

Παρ’όλα αυτά, υπάρχουν φορές που αποκαλύπτει την εύθραυστη φύση μας, όσα φοβόμαστε, όσα θέλουμε να πούμε και ντρεπόμαστε, αλλά και όσα δεν μπορούν να εκφραστούν με άλλον τρόπο. Δηλαδή όσα έχουν αξία. Η ματιά υπό το πρίσμα της φαντασίας είναι ψυχαναλυτική, διορατική και πάνω από όλα αυθεντική. Δεν πνίγει όλα αυτά που θέλει να κρύψει η λογική, δεν προσπαθεί να εκλογικεύσει.

Τα περισσότερα ανθρώπινα επιτεύγματα για τα οποία υπερηφανευόμαστε, είναι δείγματα της ανασφάλειας, της μικροπρέπειας και του φόβου του τέλους. Το χρήμα, οι καλοί τρόποι, η πολιτική ορθότητα, οι σταθερές δουλειές, ο καθωσπρεπισμός. Ανθρώπινοι φόβοι επενδυμένοι με φανταχτερά λούσα. Έχουμε διαμορφώσει μια εξορθολογισμένη κοινωνία και η ζωή μας είναι γεμάτη κουτάκια, γιατί πρέπει με κάποιον τρόπο να νιώθουμε ασφαλείς. Η αλήθεια όμως, είναι πως ζούμε σε έναν κόσμο γεμάτο μυστήριο, αναπάντητα ερωτήματα και συνεχείς αλλαγές. Οι πιο αφιλοσόφητοι από εμάς, νιώθουμε ότι έχουμε στέρεες βάσεις και ξέρουμε που πατάμε. Αρκεί όμως μια μόνο δόνηση, ένα στραβοπάτημα και τα πήλινα πόδια των επίπλαστων ασφαλειών που έχουμε διαμορφώσει, θα καταρρεύσουν όπως και όλος ο κόσμος γύρω μας.

Η καλλιτεχνική έκφραση της φαντασίας και όλα τα προϊόντα της τελευταίας, έχουν χαρακτηριστεί από πολλούς ανοησίες, παιδικά σκευάσματα για αφελείς κ.λπ. Το μόνο που έχω να πω, είναι πως αυτό που ονομάζουμε συμβατικά “φανταστικό” δεν απευθύνεται σε όλους. Αφορά αυτούς που δεν έχουν σταματήσει να ονειρεύονται, που είναι ακόμα δύσπιστοι σε όλα αυτά που τους πλασάρει η κοινωνία ως σωστά, που δεν υπακούν σε κανόνες επειδή πολύ απλά «πρέπει». Κάνουν ελεύθερα τις επιλογές τους, με βάση τα θέλω τους, τα όνειρα τους και τη φαντασία τους που οργιάζει. Αποζητούν ακόμα αυτή την άγρια ανορθολογική ελευθερία της εφηβείας, πιστεύουν στο ανέφικτο και συχνά καταφεύγουν σε ονειρικά τοπία για περισυλλογή και ανασυγκρότηση. Αφορά όσους δεν έχουν πεισθεί πως αυτό που είναι αναγκαίο για μια ευτυχισμένη ζωή είναι μια δουλειά, ένα ταίρι, το κυνήγι του χρήματος και της καριέρας. Οι στόχοι τους, τα θέλω τους και η φιλοσοφία τους, δεν τους επιτρέπουν να κοιτάζουν τόσο χαμηλά. Τους αρέσει να ξεφεύγουν, να ονειροπολούν και να δίνουν ερμηνείες στα σύμβολα που γεννά η φαντασία τους. Ψάχνουν την αλήθεια μέσα από το ψέμα. Η φαντασία για αυτούς ταυτίζεται με την ελευθερία του πνεύματος και την ελευθερία την έχουν ανάγκη όπως και το οξυγόνο.

Tags: chaos , dark , death , fantasy , life , mystery , philosophy , psychology , safety , story , symbols , universe , weird , αλλόκοτο , ασφάλεια , ζωή , θάνατος , σύμβολα , σύμπαν , Τέλος , φαντασία , φιλοσοφία , Φόβος , ψυχολογία

Βαγγέλης Γιατρούτσικος - Πράττος

Δημοσιεύτηκε 30 Σεπτεμβρίου, 2019

Σχόλια και απόψεις.

Η γνώμη σας είναι πάντα καλοδεχούμενη.

Εγγραφείτε στο newsletter μας

Ενημερωθείτε για τα νέα μας πρώτοι, απευθείας από το email σας.