Το καλοκαίρι του 1926 ο εμβληματικός-πλέον-Αμερικανός συγγραφέας Χ.Φ.Λάβκραφτ έγραψε μια πολυσέλιδη νουβέλα επιστημονικής φαντασίας που είχε τον παράδοξο τίτλο «Το κάλεσμα του Κθούλου». Στο εν λόγω κείμενο περίγραψε μια εξωδιαστατική κολοσσιαία και εντελώς κακόβουλη οντότητα, η οποία πριν από πολλά-πολλά εκατομμύρια χρόνια, ηττήθηκε κατά τη διάρκεια ενός κοσμικού πολέμου και παγιδεύτηκε στον πυρήνα μιας προ-κατακλυσμιαίας πόλης, της Ρ’λυέ, που αυτή τη στιγμή κείτεται στον μακρινό πυθμένα του Ειρηνικού Ωκεανού. Ωστόσο ο Κθούλου δεν είναι νεκρός. Κοιμάται και ονειρεύεται και τα όνειρά του επηρεάζουν τα ανθρώπινα μυαλά και μια μέρα, όταν «τ’ άστρα βρεθούν στην σωστή τους θέση», θα ξυπνήσει, θα αναδυθεί μέσα από αβυσσαλέα βάθη και το γένος των ανθρώπων θα βυθιστεί σ’ ένα καταστροφικό ολοκαύτωμα εκστατικής τρέλας. Ύστερα, οι πύλες των διαστάσεων θ’ ανοίξουν και η εξωκοσμική φυλή των «Μεγάλων Παλαιών» θεών, θ’ αποκτήσει για μια ακόμα φορά την εξουσία της πάνω στη Γη και στα κουρελιασμένα υπολείμματα μιας εκμηδενισμένης ανθρωπότητας. Ο Λαβκραφτ, που ήταν ένας εξαιρετικά έξυπνος και διαισθητικός άνθρωπος, περιγράφει τον Κθούλου ως εντελώς τερατώδη: Η εμφάνισή του εμπεριέχει τα χαρακτηριστικά του δράκου, της νυχτερίδας και του χταποδιού, ενώ είναι και αόριστα ανθρωπόμορφος. Όλως περιέργως, αν και ο ίδιος ο Λαβκραφτ θεωρούσε τον Κθούλου ως μια αρκετά κατώτερη οντότητα του τερατικού πάνθεον που είχε δημιουργήσει, με το πέρασμα του χρόνου, η εικόνα του πλοκαμοειδούς δημιουργήματός του κατάφερε να διεισδύσει στα φαντασιακά τοπία της σύγχρονης κουλτούρας ψυχαγωγίας σε βαθμό τόσο μεγάλο ώστε αυτή τη στιγμή η εικόνα του να είναι από τις πλέον αναγνωρίσιμες στον κόσμο των video-games, των εικαστικών τεχνών, του αισθητικού κινήματος του κοσμικού τρόμου και της λογοτεχνίας του φανταστικού.
Ακόμα πιο παράξενο ωστόσο είναι το γεγονός ότι το πλέον εμβληματικό χαρακτηριστικό του Κθούλου δεν είναι τα δρακοειδή ή τα νυχτεριδόμορφα στοιχεία της εμφάνισής του αλλά τα πλοκάμια του, τα οποία, έχουν αναδειχτεί στο σήμα κατατεθέν του. Και όχι μόνο αυτό, αλλά οποιαδήποτε αναφορά σε καλλιτεχνικά έργα που παραπέμπουν στον Χ.Φ. Λάβκραφτ και στο τρομώδες σύμπαν του, γεννάει στα ανθρώπινα μυαλά εικόνες πλοκαμιών και μάλιστα με χταποδίσια φυσιολογία. Κατά κάποιο ανεξήγητο τρόπο ο Κθούλου, στα μυαλά των σύγχρονων ανθρώπων μεταμορφώνεται όλο και πιο πολύ σε κάτι που μοιάζει με τιτάνιο χταπόδι που εκτός από τα βασίλεια του φανταστικού τρόμου, αρχίζει προοδευτικά να εισβάλλει και στον κόσμο της συμβατικής πραγματικότητας.
Ας μιλήσουμε τώρα για τα χταπόδια. Μέχρι τα τέλη του 20ου αιώνα θεωρούνταν απλά και μόνο ως νόστιμοι μεζέδες έως ότου, μια σειρά επιστημονικών ανακαλύψεων ανέτρεψε εντελώς την εικόνα που είχαμε για αυτά. Σήμερα λοιπόν γνωρίζουμε ότι τα χταπόδια είναι πανέξυπνα: Μπορούν και επιλύουν δυσεπίλυτα προβλήματα, διαθέτουν ανεπτυγμένη μνήμη, αναγνωρίζουν τον εαυτό τους στον καθρέφτη, μπορούν να μετρήσουν και μάλλον είναι προικισμένα και με το χάρισμα της επαγωγικής σκέψης. Πολλοί επιστήμονες μάλιστα, έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η νοημοσύνη τους προσεγγίζει το επίπεδο ενός ανθρώπινου παιδιού πέντε ετών. Ο εγκέφαλός τους είναι εξαιρετικά περίπλοκος και πολυσύνθετος, το κάθε τους πλοκάμι δε, διαθέτει τον δικό του μικρο-εγκέφαλο που συνεργάζεται με τους υπολοίπους κατά τρόπο που θυμίζει τη δομή του σύγχρονου διαδικτύου. Ως άκρα, τα πλοκάμια τους είναι πιο ευέλικτα και ευαίσθητα από τα ανθρώπινα δάχτυλα ενώ επιπρόσθετα, τα χταπόδια μπορούν και αλλάζουν την υφή και τον χρωματισμό του δέρματός τους κατά βούληση, καθώς και το γενετικό τους κώδικα. Υπό το φως όλων αυτών των εκπληκτικών δεδομένων, θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι τα χταπόδια είναι τα πλέον κατάλληλα υδρόβια πλάσματα που θα μπορούσαν κάποια στιγμή ν’ αναπτύξουν έναν τεχνολογικό πολιτισμό. Προς το παρόν τουλάχιστον, οι παράγοντες που τα εμποδίζουν από το να πραγματώσουν αυτό το εξελικτικό άλμα είναι η μικρή διάρκεια ζωής τους, το γεγονός ότι είναι εκ φύσεως μοναχικά όντα καθώς και το γεγονός ότι η μητέρα χταπόδι πεθαίνει αμέσως μόλος εκκολαφθούν τα μικρά της, πράγμα που σημαίνει ότι δεν έχει τη δυνατότητα να τους μεταδώσει τις γνώσεις που έχει αποκομίσει κατά τη διάρκεια της ζωής της.
Ωστόσο, όσον αφορά τα παραπάνω αυτά χαρακτηριστικά, τώρα τελευταία, κάτι έχει αρχίσει και αλλάζει: Το 2009, έξω από τις ανατολικές ακτές της Αυστραλίας, στον όρμο Jervis, ανακαλύφθηκε κάτι πολύ παράξενο: Μια ομάδα χταποδιών του είδους Octopus tetricus εδώ και αρκετές γενεές, επέλεξαν να εγκαταλείψουν τη μοναχική ζωή και να σχηματίσουν μια υποβρύχια κοινότητα! Για να γίνει αντιληπτό το πόσο εντυπωσιακό είναι αυτό το φαινόμενο, αρκεί να ειπωθεί ότι τα χταπόδια είναι από τη φύση τους τόσο μοναχικά ώστε ακόμα και η πράξη της αναπαραγωγής του είδους δεν απαιτεί σωματική επαφή ανάμεσα στο αρσενικό και στο θηλυκό. Το αρσενικό χταπόδι απλά, μόλις δει ένα θηλυκό, εκτοξεύει μια μάζα που ονομάζεται σπερματοφόρος. Η επιφάνεια της μάζας αυτής είναι αγκαθωτή οπότε το αγκαθωτό αυτό σώμα κολλάει στο δέρμα της θηλυκιάς απελευθερώνει το σπέρμα και έτσι γονιμοποιούνται τα αυγά της.
Η υποβρύχια εκείνη κοινότητα η οποία ονομάστηκε “Octopolis» έχει ορισμένα πολύ ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά: Αποτελείται από είκοσι περίπου χταπόδια τα οποία έχουν χτίσει βαθιές φωλιές από όστρακα γύρω από ένα μεγάλο κομμάτι μετάλλου. Ανάμεσα στις φωλιές τους βρέθηκαν πολλά λάφυρα που είχαν μαζέψει από τις εξερευνήσεις τους, κουτάκια μπύρας, μπουκάλια και πολύχρωμα δολώματα. Το 2016 ανακαλύφθηκε και δεύτερη κοινότητα στην ίδια περιοχή η οποία ονομάστηκε «Octlantis» και η οποία επιβεβαιώνει το γεγονός ότι η δημιουργία της πρώτης δεν ήταν ένα τυχαίο γεγονός αλλά αποτέλεσμα μιας εξελισσόμενης συλλογικής συμπεριφοράς. Η δεύτερη αυτή κοινότητα δε, δεν έχει δημιουργηθεί γύρω από ένα ανθρώπινο υπόλειμμα αλλά γύρω από τη φυσική προεξοχή ενός μεγάλου βράχου.
Δύτες από τις ΗΠΑ και την Αυστραλία, έκαναν διάφορες εξερευνητικές καταδύσεις σε αυτή την περιοχή το 2016 και το 2017 και τοποθέτησαν κάμερες για να καταγράψουν τη συμπεριφορά των χταποδιών. Ανακάλυψαν λοιπόν ότι η ζωή σε αυτές τις «πόλεις» δεν είναι καθόλου ειδυλλιακή, καθώς πολλά χταπόδια έδιωχναν το ένα το άλλο από τις φωλιές τους, ενώ και άλλες μορφές επιθετικής συμπεριφοράς ήταν αρκετά συχνές. Ο νικητής καταλάμβανε κάθε φορά τη φωλιά και ο ηττημένος έμενε, για λίγο τουλάχιστον, άστεγος, μέχρι να κατασκευάσει μια καινούργια. Ωστόσο, η ζωή στην κοινότητα ωφελούσε τα μέλη της. Οι «πόλεις» που έχουν κατασκευάσει τα χταπόδια φαίνεται να τα προστατεύει από θηρευτές, όπως καρχαρίες και άλλα ψάρια που καραδοκούν στους ανοιχτούς ωκεανούς.
Επίσης, και οι δυο κοινότητες ήταν χτισμένες κοντά σε μεγάλους πληθυσμούς από χτένια. Η πληθώρα αυτής της τροφής βοηθά τα χταπόδια να διατηρούν τον μη νομαδικό τρόπο ζωής τους ενώ φαίνεται να τα πείθει από γενιά σε γενιά να είναι λιγότερο επιθετικά μεταξύ τους. Πραγματικά, η πληθώρα της τροφής έχει ήδη επιτρέψει μια κυκλική εξάπλωση και ανάπτυξη των «πόλεων» τους καθώς όλο και περισσότερα οστρακόδερμα τρώγονται και τα όστρακά τους απορρίπτονται, δημιουργείται έτσι ένας λοφίσκος που μεγαλώνει ολοένα και επιτρέπει σε όλο και περισσότερα χταπόδια να χτίζουν φωλιές και να απορρίπτουν όστρακα με τη σειρά τους.
Επιπρόσθετα, τα χταπόδια και στις δυο «πόλεις» φαίνεται να λειτουργούν ως «μηχανικοί και δημιουργοί οικοσυστημάτων» γιατί στην ουσία σμιλεύουν το περιβάλλον τους για να το κάνουν πιο φιλικό. Το «αστικό» περιβάλλον που δημιουργούν προσελκύει μια μεγάλη ποικιλομορφία ζωής και έτσι έχει μια ευρύτερη επίπτωση στα οικοσυστήματα της όλης περιοχής.
Βέβαια, θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι θα ήταν λιγάκι υπερβολικό να χαρακτηρίζονται ως κοινότητες αυτές οι συναθροίσεις των χταποδιών. Τα χταπόδια δεν είναι προγραμματισμένα να ζουν μαζί και λαμβάνοντας υπόψη τα χαρακτηριστικά της εν λόγω περιοχής, φαίνεται πως απλά επέλεξαν να ανεχθούν το ένα το άλλο παρά να ασπαστούν ολόψυχα ένα ομαδικό πνεύμα. Ωστόσο, θεωρείται ότι ήταν η ομαδική ζωή που επιτάχυνε την δική μας εξέλιξη και επομένως, αυτές οι πληθυσμιακές συγκεντρώσεις επιτρέπουν στους επιστήμονες να μελετήσουν το ξεκίνημα μιας διαδικασίας που θα μπορούσε να αποδειχτεί ότι είναι η έναρξη μιας μακροχρόνιας πολιτιστικής εξέλιξης και για τα χταπόδια.
Ήδη, αρκετές γενιές χταποδιών έχουν κατοικίσει σε αυτές τις δυο πόλεις, πράγμα που σημαίνει ότι ως εξελικτικό πείραμα, λειτουργούν με επιτυχία. Επιπρόσθετα, παρατηρήσεις με κάμερα δείχνουν ότι γειτονικά χταπόδια έχουν αρχίσει να ζευγαρώνουν μεταξύ τους, γεγονός πολύ ασυνήθιστο καθώς, όπως σας εξήγησα προηγουμένως, τα χταπόδια είναι φτιαγμένα για να ζευγαρώνουν εξ’ αποστάσεως και δεν απαιτείται σωματική επαφή ανάμεσα τους.
Τι συμβαίνει λοιπόν; Θ’ αρχίσουν τα χταπόδια να χτίζουν υποθαλάσσιες κοινότητες όπου θα μάθουν να συνεργάζονται για να εξασφαλίσουν την επιβίωσή τους; Γινόμαστε μάρτυρες της γέννησης ενός πρωτογενούς θαλάσσιου πολιτισμού; Μήπως οι μακρινοί απόγονοί μας κατοικήσουν σε έναν κόσμο όπου θα πρέπει να συνδιαλέγονται με ευφυή και τεχνολογικά ανεπτυγμένα θαλάσσια όντα; Και τι θα μπορούσε να συμβαίνει αν τέτοιες υποθαλάσσιες κοινότητες υπάρχουν εδώ και πολλές χιλιάδες χρόνια κάπου βαθιά, σε μέρη του ωκεανού που δεν έχουμε εξερευνήσει ακόμα; Λέτε να υπάρχει κάπου κάποια μεγαλόπρεπη και πανάρχαια Ρ΄λυε;
Tags: article , mystery , Octlantis , Octopolis , octopus , Octopus tetricus , The Weird Side Daily , twsd , άρθρο , άρθρο φανταστικού , βιβλίο , Εγκέφαλος , επιστήμονες , Έρικ Σμυρναίος , θάλασσα , Θεών , ιδιότητες , Κθούλου , κοινότητα , Λάβκραφτ , Μεγάλων Παλαιών , Μυθολογία Κθούλου , μυστήριο , όντα , πλάσμα , πληροφορίες , πλοκάμια , πόλεις , Ρ'λυέ , Συγγραφέας , τέρας , Το Κάλεσμα του Κθούλου , Χ. Φ. Λάβκραφτ , χταπόδια , ωκεανός
Σχόλια και απόψεις.
Η γνώμη σας είναι πάντα καλοδεχούμενη.