Κώστας Τουρνάς: Ο φανταστικός καλλιτέχνης με τα «Αστρόνειρα» και τα «Απέραντα Χωράφια»

Ένα αφιέρωμα για τον θρύλο της ελληνικής ροκ, τις επιρροές του και τους πιο χαρακτηριστικούς δίσκους του.

Είχα την ευκαιρία και την τιμή να ακούσω τον προηγούμενο Νοέμβριο τον Κώστα Τουρνά στο ιστορικό Κύτταρο. Γνωρίζοντας αρκετές από τις μεγάλες του συνθέσεις, από το μαγευτικό «Όπου φυσάει ο άνεμος» στην «Όμορφη» και τις μεγάλες επιτυχίες «Μην της το πεις» και «Στη Ντισκοτέκ» που δε λείπουν από κανένα πάρτι που σέβεται τον εαυτό του, περίμενα μία ιδιαίτερα ευχάριστη βραδιά. Τρεις ώρες δε φάνηκαν αρκετές για να απολαύσεις τη σπουδαιότητα αυτού του καλλιτέχνη. Στη σκηνή εμφανίζεται η μπάντα και ακολουθεί εκείνη η ιδιαίτερη φιγούρα, ένας άντρας που πλησιάζει τα εβδομήντα αλλά περιμένει έφηβος. Οι κιθάρες και τα ντραμς μπαίνουν μπροστά και ακούγονται οι πρώτες νότες του «Άναψε Φωτιά». Οι μουσικές σπίθες γίνονται φλόγα και η φωνή του κύριου Τουρνά δε διαφέρει σε τίποτα από εκείνου του νεαρού που δηλώνει πως για ό,τι έχει κάνει δε μετανιώνει. Εκείνο, όμως, που σε κερδίζει περισσότερο από όλα είναι η αύρα αυτού του ανθρώπου. Από το γεμάτο χαμόγελό του και τη γαλήνια ματιά του, αναγνωρίζεις έναν ειλικρινή άνθρωπο που αγαπάει το τραγούδι και την αλληλεπίδραση με το κοινό του.

Ο Κώστας Τουρνάς όμως είναι πολλά περισσότερα από τις εμπορικές του επιτυχίες που χορεύτηκαν και τραγουδήθηκαν από χιλιάδες ανθρώπους. Ένας άνθρωπος βαθιά σκεπτόμενος με εσωτερικές αναζητήσεις και κοινωνικό έργο, αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές μορφές του ελληνικού ροκ. Η πορεία του στη δισκογραφία ξεκινά το μακρινό 1971 όταν δημιουργεί μαζί με τον παιδικό του φίλο, Ρόμπερτ Ουίλιαμς, τον Σταύρο Λογαρίδη και τον Κώστα Παπαϊωάννου τους Poll. Λίγο νωρίτερα, όταν εκτίει τη στρατιωτική του θητεία, παρακολουθεί την ταινία «Φράουλες και Αίμα» η οποία παρουσιάζει την εξέγερση των φοιτητών του πανεπιστημίου της Columbia ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ. Το ίδιο βράδυ ξεκινά να γράφει ένα τραγούδι. Το «Άνθρωπε Αγάπα» είναι ένας ανθρωπιστικός ύμνος που θα αγγίξει τις ευαίσθητες χορδές των Ελλήνων. Μαζί με το «Ήλιε Μου», ένα τραγούδι που τον στέλνει στην επιτροπή λογοκρισίας και απαγορεύεται στο ραδιόφωνο, φέρνει μία διαφορετική νότα στο ελληνικό μουσικό στερέωμα. Παρόλα αυτά, ο Κώστας Τουρνάς δε διεκδικεί τον τίτλο του επαναστάτη. Είναι όμως αντισυμβατικός, «αντισυγκρουσιακός».

Το 1972 κυκλοφορεί τον πρώτο του προσωπικό δίσκο. Τα «Απέραντα Χωράφια» μπορεί να μη φτάνουν την επιτυχία των Poll, αλλά αποτελούν έναν δίσκο-ορόσημο για το ελληνικό ροκ. Με στοιχεία proggressive και ψυχεδελικού ροκ, το ηχογραφεί συνδυάζοντας μια συμφωνική ορχήστρα με το ροκ γκρουπ Ρουθ. Τρία χρόνια πριν το Bohemian Rhapsody των Queen, ο Κώστας Τουρνάς στα 23 του χρόνια πρωτοπορεί σε σχεδόν παγκόσμιο επίπεδο. Τα «Απέραντα Χωράφια» αποτελούν μία ροκ όπερα, ο δίσκος αποτελείται από ένα συνεχόμενο τραγούδι. Ολόκληρο το άλμπουμ θα παιχτεί ζωντανά με τη συνοδεία της Ορχήστρας Σύγχρονης Μουσικής της ΕΡΤ στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού το 2012. Στο τέλος της συναυλίας, ο Κώστας Τουρνάς λέει, εμφανώς συγκινημένος: «Τα Απέραντα Χωράφια, γραμμένο στα 23 μου, δεν είναι τίποτα άλλο παρά αυτό που νιώθει ένας νέος άνθρωπος όταν από το σπίτι του, από τα πρώτα χρόνια του σχολείου του, άλλα πράγματα μαθαίνει και άλλα πράγματα συναντάει όταν βγαίνει στη ζωή. Αυτή η μετάβαση είναι τα απέραντα χωράφια, τα απέραντα χωράφια που έχουμε στην ψυχή μας και με έναν τρόπο τα έχουμε χάσει».

«Άσπρες Χαίτες ήταν στον αέρα τα μαλλιά μου

σαν άγρια εφύσαγε ο αέρας ο καυτός

κι είχα όλη εκείνη τη χαρά μου στην καρδιά μου

που τον κόσμο αλλιώς τον φανταζόμουνα μικρός»

Το 1973 κυκλοφορεί έναν ακόμη δίσκο που μένει στην ιστορία. Τραγουδάει για τη «Μηχανή του Χρόνου», τον «Άρχοντα Νου» και τον «πιο καλό τραγουδιστή που μέσα στα αστέρια εχάθη». Τα «Αστρόνειρα», ένα ροκ άλμπουμ γεμάτο επιρροές από επιστημονική φαντασία και με ένα επίσης φαντασιακό εξώφυλλο, μοιάζει επηρεασμένο από την ιδιοσυγκρασία του Ντέιβιντ Μπάουι. Παρόλα αυτά, ο Κώστας Τουρνάς σε μία ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα συνέντευξη στο oneman.gr και στον Κώστα Μανιάτη, σημειώνει κάποιες πολύ πιο εντυπωσιακές επιρροές για τη δημιουργία του άλμπουμ οι οποίες εντάσσονται στο φάσμα του φανταστικού-αλλόκοτου και του μεταφυσικού: «Η βασική μου επιρροή και αυτή η φαντασία η οποία ήταν αχαλίνωτη και ταξίδευε, ξεκίνησε από κάποια βιβλία του Έριχ φον Ντένικεν. Εκείνος προσπαθούσε να τεκμηριώσει ότι υπήρχε επισκεψιμότητα στη γη από εξωγήινες οντότητες και έβρισκε παντού σημεία σχετικά, ας πούμε στις τοιχογραφίες της Κνωσού, στην Αμερική, στα νησιά του Πάσχα ή ξέρω γω στην Παλαιά Διαθήκη, θυμάμαι που έλεγε ότι ήρθε ένα σκάφος και πήρε τον προφήτη Ηλία και τον ανέβασε στους ουρανούς. Την ίδια εποχή διαβάζω κι έναν άλλον ο οποίος είναι Ουαλός υδραυλικός, αλλά υπογράφει τα βιβλία του ως Λόμπσανγκ Ράμπα, γιατί έλεγε ότι μπήκε στο κορμί του μία άλλη ψυχή, ένας μοναχός που ζούσε παλιά στο Θιβέτ. Αυτό είναι σχιζοφρενικό. Εν τω μεταξύ σου ‘λεγε απίστευτες λεπτομέρειες για το Θιβέτ, ενώ ο άνθρωπος δεν είχε πάει καν».

«Η Σκέψις ελέγχεται,
μονάχα για λόγους εξελικτικούς.
Το Τμήμα Ιάσεως
χαρίζει τη λήθη στους νοσταλγούς.

Όλοι να μάθετε κι όλοι να ξέρετε,
ότι ο Υπερνούς
χρόνια κυβέρνησε κι είναι να κυβερνά
αιώνες πολλούς», στίχοι από το «Ο Άρχων Νους» που αποπνέουν μια οργουελική χροιά.

Τα επόμενα χρόνια ο Κώστας Τουρνάς δε σταματά να γράφει επιτυχίες και να πρωτοπορεί, όχι από σκοπό, αλλά επειδή είναι ένας ειλικρινής καλλιτέχνης. Αναλογίζεται με το «Κυρίες και Κύριοι», συγκινεί με το «Λεν» και τις «Στιγμές», μαγεύει με το «Όπου Φυσάει ο Άνεμος», χορεύει με το «Μην της το Πεις» και προβληματίζει με τον «Αχιλλέα από το Κάιρο» που κυκλοφορεί στην Ελλάδα του 1980, τριάντα τρία χρόνια πριν ο Hozier βγάλει το «Take me to Church». Συνεργάζεται με πολλούς καλλιτέχνες και είναι μια από τις πιο αγαπητές προσωπικότητες στον χώρο της μουσικής. Αποφεύγει την κομματικοποίηση, προτάσσει τον άνθρωπο και τις αξίες του και, αναπόφευκτα, τα τραγούδια του γίνονται διαχρονικά. Η τελευταία του δισκογραφική δουλειά, το «Κλέβει ο Καιρός», κυκλοφορεί το 2000 και συνιστά μία από τις πιο εντυπωσιακές του δουλειές. Όπως τονίζει συχνά, επιλέγει να ζει στο παρόν και να μην τον φθείρει η σκέψη του παρελθόντος ή του μέλλοντος. Σήμερα, ο Κώστας Τουρνάς συνεχίζει να γράφει και να παίζει, ενώ σύντομα αναμένεται να κυκλοφορήσει ένα βιβλίο του με πεζά και στίχους. Ένας μουσικός επηρεασμένος από τη φαντασία, με κύριο γνώμονα τον άνθρωπο στους στίχους του, ο Κώστας Τουρνάς αποτελεί μία από τις σχετικά αδικημένες φιγούρες της ελληνικής ροκ που όμως έλαβε τη μεγαλύτερη δυνατή αναγνώριση για έναν καλλιτέχνη: την αναγνώριση του κόσμου.

 

Tags: 1970s , 1980s , 70s , 80s , fantasy , fantasy music , Music , Poll , Poll Κώστας Τουρνάς , progressive rock , psychedelic rock , Rock , The Weird Side Daily , weird , αλλόκοτο , Άνθρωπε Αγάπα , Άνθρωπε Αγάπα Κώστας Τουρνάς , άνθρωποι , Απέραντα Χωράφια , Αστρόνειρα , Ελληνική Μουσική , Ελληνικό ροκ , Έριχ φον Ντένικεν , Ήλιε μου Κώστας Τουρνάς , καλλιτέχνες , καλλιτέχνης , Κώστας Τουρνάς , Κώστας Τουρνάς άνθρωπος , Κώστας Τουρνάς Απέραντα Χωράφια , Κώστας Τουρνάς αστρόνειρα , Κώστας Τουρνάς επιρροές , Κώστας Τουρνάς στίχοι , Κώστας Τουρνάς συνέντευξη , Κώστας Τουρνάς φαντασία , Λόμπσανγκ Ράμπα , Μουσική , τέχνη , Τουρνάς , Τουρνάς The Weird Side Daily , Τουρνάς Απέραντα Χωράφια , Τουρνάς Αστρόνειρα , Τουρνάς επιρροές , Τουρνάς στίχοι , Τουρνάς συνέντευξη , Τουρνάς φαντασία , φαντασία

Πέτρος Κουτρουμπίλας

Δημοσιεύτηκε 1 Μαρτίου, 2021

Σχόλια και απόψεις.

Η γνώμη σας είναι πάντα καλοδεχούμενη.

Εγγραφείτε στο newsletter μας

Ενημερωθείτε για τα νέα μας πρώτοι, απευθείας από το email σας.