Baba Yaga: ο μύθος λέει πως ζει σε μια καλύβα βαθιά μέσα στο δάσος περιτριγυρισμένη από κόκκαλα ανθρώπων. Αντί για σκούπα πετά πάνω σε ένα γουδί και αντί για ραβδί κρατά ένα γουδοχέρι. Έχει πόδια κοτόπουλου, ενώ η μύτη της είναι τόσο μεγάλη, που όταν ξαπλώνει στο κρεβάτι της να κοιμηθεί ακουμπάει το ταβάνι. Είναι αποκρουστική και παραμορφωμένη. Αν τύχει να πέσουν στο δρόμο της ταξιδευτές, τους ορίζει διάφορα καθήκοντα κι αν αυτοί δεν καταφέρουν να τα ολοκληρώσουν, τους ρίχνει στον τεράστιο φούρνο της, τους ψήνει και τους τρώει.
Baba όπως γιαγιά και Yaga όπως κακιασμένη είναι η γριά μάγισσα της σλάβικης μυθολογίας, η οποία, αν και άγνωστη στους περισσότερους, έχει καταφέρει να τρομάξει, αλλά και να δώσει έμπνευση, τόσο στους καλλιτέχνες της εποχής της, όσο και στους μεταγενέστερους. Η πρώτη αναφορά της φαίνεται να είναι το 1755 σε κείμενο του Mikhail Lomonosov (Russian grammar), που την τοποθετεί ανάμεσα σε άλλες φιγούρες της μυθολογίας. Δεν μπορούμε να δηλώσουμε ξεκάθαρα πως ο ρόλος της είναι 100% villain, διότι ορισμένες φορές άθελα και μη καταλήγει να βοηθάει τους ήρωες που έχουν ανάγκη. Έχει παρατηρηθεί πως αυτό το βλέπουμε κυρίως σε ιστορίες που εμπλέκονται μικρά παιδιά με κακές μητριές που χρειάζονται προστασία.
Θα μπορούσαμε να πούμε πως λειτουργεί και σαν μητρικό σύμβολο ή σύμβολο της μητέρας γης. Ανάλογα τη γλώσσα ή την εποχή που εμφανίζεται, το όνομά της μπορεί να μεταφραστεί διαφορετικά, ακόμα και σε κάποιο ζώο ή φρούτο. Ο Andreas Johns, που έχει μελετήσει και γράψει για αυτή, την χαρακτηρίζει ως μια «πολύπλευρη φιγούρα, ικανή να εμπνεύσει τους ερευνητές να την δουν ως σύννεφο, φεγγάρι, θάνατο, χειμώνα, φίδι, πουλί, πελεκάνο ή θεά της γης, πρόγονο μητριαρχικής φιγούρας, γυναικεία αρχή, φαλλική μητέρα ή αρχέτυπη εικόνα», δηλαδή λίγο – πολύ τα πάντα.
Σε κάποιες ιστορίες δεν είναι μόνη της, αλλά μέρος ενός τρίο αδερφών μαγισσών με τα χαρακτηριστικά του κύριου μύθου. Επιπλέον μπορούμε να την εντοπίσουμε και σε αρκετές ρωσικές ξυλογραφίες του 17ου και 18ου αιώνα, οι οποίες συνήθως έχουν πιο κωμική χροιά και υπόσταση. Παρόλα αυτά ποτέ δεν είναι η πρωταγωνίστρια των ιστοριών. Πάντοτε οι πρωταγωνιστές πηγαίνουν σε αυτήν.
Υπάρχουν όμως και αναφορές πιο κοντά στη δική μας εποχή. Το 1973 βγήκε η ταινία Baba Yaga του Corrado Farina. Αν και κατά κύριο λόγο βασισμένη στο ιταλικό comic Valentina, ο χαρακτήρας της γριάς μάγισσας Baba Yaga είναι εκεί, προσπαθώντας να αποπλανήσει την πρωταγωνίστρια και να την αναγκάσει να πάει να ζήσει μαζί της στο απομονωμένο αρχοντικό της. Εναλλακτικοί τίτλοι της ταινίας είναι τα “Kiss me Kill me” και “The Devil Witch”. Ο χαρακτήρας της Yubaba από το Spirited Away (2001) του Hayao Miyazaki είναι επίσης κατά πολύ επηρεασμένος, αφού απεικονίζεται σχεδόν ίδια. Τέλος το 2018 η Nikita Gill εξέδωσε μια ποιητική συλλογή με τίτλο “Fierce Fairytales: & Other Stories to Stir Your Soul“, που περιλαμβάνει ένα αφιερωμένο ποίημα.
Διαβάζοντας και παρακολουθώντας το μύθο της Baba Yaga είναι στην κρίση του καθενός αν θα την κατονομάσει ηρωίδα, αντί – ηρωίδα ή κάτι το ενδιάμεσο. Ίσως είναι μια δύστροπη γριά που ανυπομονεί να μαγειρέψει τους επισκέπτες της. Ίσως οι πράξεις και ο τρόπος της να έχουν κάποιο άλλο μήνυμα από πίσω. Ίσως είναι άλλος ένας μύθος που δεν βγάζει νόημα. Αν και όλοι οι μύθοι κρύβουν τις δικές τους φιλοσοφικές αλήθειες.
Tags: Andreas Johns , article , Baba Yga , Corrado Farina , creatures , dark , death , fantasy , horror , Kiss me Kill me , Mikhail Lomonosov , monster , mystery , Nikita Gill , scary , Spirited Away , Spooky , The Devil Witch , villain , αλλόκοτο , άρθρο , γιαγιά , γουδί γουδοχέρι , γριά , ήρωας , θάνατο , ιστορία , κόκαλα , μάγισσα , μητέρα , μυθολογία , μύθος , μυστήριο , παιδιά , παραμύθι , προστασία , ραβδί , σκοτάδι , σλαβική μυθολογία , τέρας , τρόμος , φαντασία , χειμώνα
Σχόλια και απόψεις.
Η γνώμη σας είναι πάντα καλοδεχούμενη.