Το κατ’εικόνα και ο Φρανκενστάιν

“Υπάρχουν δύο εκδοχές του έργου, μία στην οποία ο Κάμπερμπατς υποδύεται το πλάσμα και ο Μίλλερ τον Φρανκενστάιν ενώ στην άλλη ανταλλάσουν χαρακτήρες. Πρόκειται για κάτι πραγματικά πρωτότυπο και εξερευνά περαιτέρω τον μύθο του διάσημου βιβλίου, προσφέροντας ακόμη περισσότερους συμβολισμούς και θεματικές…”
Ο Δημήτρης Τάσκου μας αναλύει την παράσταση “Φρανκενστάιν” που ανέβηκε εν μέσω καραντίνας στην ιστοσελίδα του Εθνικού Θεάτρου της Αγγλίας.

22 Νοεμβρίου 2020

Η περίοδος της καραντίνας αδιαμφισβήτητα υπήρξε μια περίεργη και δύσκολη στιγμή για το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη. Ο εγκλεισμός, εξαιτίας του κορωνοϊού, παρόλα αυτά, έδωσε την ευκαιρία σε πολλούς από εμάς να παρακολουθήσουμε αρκετό υλικό από ταινίες, σειρές, παραστάσεις και συναυλίες. Λόγω της τρέχουσας κατάστασης μάλιστα, το Εθνικό Θέατρο της Αγγλίας ανέβαζε δωρεάν μερικές από τις παραστάσεις του, προσπαθώντας να κάνει περισσότερο ευχάριστη την διαμονή στο σπίτι. Ένα από τα έργα που ανέβηκαν διαδικτυακά ήταν και η θεατρική απόδοση του ‘’Φρανκεστάιν’’ της Μαίρης Σέλλεϋ, σε σκηνοθεσία του Ντάνι Μπόιλ (28 Days Later, Trainspotting) και με πρωταγωνιστές τους Μπένεντικτ Κάμπερμπατς (Sherlock, Doctor Strange) και Τζόνι Λι Μίλερ(Trainspotting). To ιδιαίτερο της συγκεκριμένης παράστασης είναι το γεγονός πως οι δύο ηθοποιοί παίζουν εναλλάξ τους ρόλους του τέρατος και του επιστήμονα.

Υπάρχουν λοιπόν δύο εκδοχές του έργου, μία στην οποία ο Κάμπερμπατς υποδύεται το πλάσμα και ο Μίλλερ τον Φρανκενστάιν ενώ στην άλλη ανταλλάσσουν χαρακτήρες. Πρόκειται για κάτι πραγματικά πρωτότυπο και εξερευνά περαιτέρω τον μύθο του διάσημου βιβλίου, προσφέροντας ακόμη περισσότερους συμβολισμούς και θεματικές. Έτσι, προσπάθησα κι εγώ με τη σειρά μου να δώσω τις δικές μου ερμηνείες πάνω σε αυτή την ιδιαιτερότητα της παράστασης.

Αρχικά, μπορεί να δηλώνει δύο διαφορετικές πτυχές της ανθρώπινης ύπαρξης. Από τη μία έχουμε τον άνθρωπο της επιστήμης, της προόδου, του πολιτισμού, ο οποίος έχει κυριαρχήσει πλέον πάνω στην φύση. Από την άλλη, τον άνθρωπο της δημιουργίας, τον πρώτο άνθρωπο με τα κατώτερα ένστικτα του, ο οποίος όμως διατρέχεται από ευαισθησίες, καθώς ζει στην άγνοια. Στον πρώτο, η γνώση τον ξεγύμνωσε από τα απλά και όμορφα συναισθήματα ενώ ο δεύτερος χρησιμοποιεί τη βία, προσπαθώντας να επιβληθεί. Αυτοί οι δύο παρόλα αυτά μπορούν να κατοικούν στον ίδιο οργανισμό. Όση γνώση και να φέρει κάποιος άνθρωπος, πάντα θα υπάρχει η φωνή εκείνη μέσα του που θα ζητά απλά αγάπη αλλά και θα βλέπει πολλές φορές τη βία ως τη μόνη λύση, αποδεικνύοντας πως η εξέλιξη δεν λειτουργεί απαραίτητα σε όλους.

Παράλληλα, μέσω αυτών των δύο εκδοχών, φαίνεται και η άμεση σχέση δημιουργού και δημιουργήματος. Το δημιούργημα δεν γίνεται να υπάρξει χωρίς δημιουργό ενώ ο τελευταίος αποκτά την συγκεκριμένη ιδιότητα, μόνο φέρνοντας στη ζωή το πλάσμα του. Η φωτογραφία της παράστασης που δείχνει τα δύο πρόσωπα δεμένα μεταξύ τους, αποδεικνύει την άμεση σύνδεσή τους. Ακόμη, μας επισημαίνει πως αυτοί οι δύο, ο δημιουργός και το δημιούργημα δηλαδή, μπορεί να είναι υπερβολικά ίδιοι, παρά τις όποιες φαινομενικές διαφορές. Ο Φρανκενστάιν φτιάχνει κατ’εικόνα το πλάσμα του.

Όμως, επειδή δεν κινείται από αγάπη, όπως ένας χριστιανικός Θεός, αλλά από αλαζονεία, για αυτό και το πλάσμα του θα πάρει μία πιο «απωθητική» μορφή, καθρέπτης της δικής του ψυχής. Αρχικά, το δημιούργημα φεύγει μακριά του, αποστατεί κατά μία έννοια, καθώς στην αρχή αναζητά μονάχα αναγνώριση και αγάπη, αλλά έπειτα, «γνωρίζοντας» τον καλύτερα, βλέποντας την ιστορία και τον πολιτισμό του, αντιδρά όπως κι εκείνος, με βία. Προσπαθεί να αγγίξει δηλαδή το καθ’ομοίωσιν, με κορύφωση τη στιγμή που ψεύδεται μπροστά  στη νύφη του δημιουργού και την δολοφονεί, επαναλαμβάνοντας την αντίστοιχη πράξη του κτήτορα του. Κι ο Φρανκενστάιν, από την άλλη όμως, είναι κι εκείνος δημιούργημα και μοιράζεται τις ίδιες ανησυχίες με το πλάσμα του, ψάχνοντας να βρει νόημα και θέση στον κόσμο. Όπως, λέει και το “τέρας” στο τέλος προς τον επιστήμονα, «Είμαστε ένα».

Τέλος, οι δύο εκδοχές μπορεί να μιλούν για το πώς ο άνθρωπος αναπαράγει τον πολιτισμό του.

Η κοινωνία του Φρανκενστάιν είναι μια κοινωνία σκληρή και βίαιη, που δεν αποδέχεται το διαφορετικό. Αυτή η φιλοσοφία της επιβίωσης του ισχυρότερου και του πιο δυνατού περνάει και στο πλάσμα και σταδιακά το βλέπουμε να φέρεται ανάλογα. Βλέπουμε, δηλαδή, πως μια κοινωνία διαμορφώνει τον χαρακτήρα κάποιου και πως περνάει τα πρότυπα και τις “αξίες” της στους πολίτες. Μέσα από το πλάσμα γεννιέται δηλαδή ένας νέος Φρανκενστάιν, υιοθετώντας αντίστοιχες συμπεριφορές, μη μπορώντας στο τέλος να καταλάβει κάνεις, ποιος είναι το τέρας τελικά.

Μέσα και από αυτή την παράσταση, φαίνεται για μια ακόμη φορά η σπουδαιότητα του συγκεκριμένου έργου. Πρόκειται για μια διαχρονική ιστορία που φέρνει τον άνθρωπο μπροστά στα όρια της δημιουργίας. Σε αυτή τη νέα εκδοχή, μπορούμε να κατανοήσουμε ακόμη περισσότερο πως δεν υπάρχει το τέρας και ο άνθρωπος, ο όμορφος και ο άσχημος, ο καλός και ο κακός αλλά εν τέλει πρόκειται για το ίδιο πρόσωπο.

 

Tags: Doctor Strange , Sherlock , The Weird Side Daily , Trainspotting , αγάπη , άγνοια , αλαζονεία , αναγνώριση , ανησυχία , Άνθρωπος , βία , βιβλία , βιβλίο , γνώση , Δημήτρης Τάσκου , δημιούργημα , δημιουργία , δημιουργός , Διαδίκτυο , διαχρονική ιστορία , δολοφονία , δολοφόνος , δυνατός , εγκλεισμός , Εθνικό Θέατρο της Αγγλίας , εκδοχή , ένστικτο , επιβίωση , επιστήμη΄ , επιστήμονας , έργο , ερμηνεία , ευαισθησία , ιδιαιτερότητα , ιδιότητα , ιστορία , ισχυρός , καθ΄ εικόνα , καθ΄ ομοίωσιν , καθρέπτης , καθρέφτης , κακός , καλός , καραντίνα , κοινωνία , κορονοΪός , κορύφωση , κόσμος , Μαίρη Σέλλεϋ , μορφή , Μπένεντικτ Κάμπερμπατς , μύθος , Ντάνι Μπόιλ , νύφη , Παράσταση , πλανήτης , πλάσμα , πλάσματα , πολίτης , πολιτισμός , πρόοδος , πρόσωπο , πτυχή , πτώμα , σειρά , Σειρές , συμβολισμός , συναίσθημα , Συναυλία , σύνδεση , σώμα , ταινία , Ταινίες , Τέλος , τέρας , ύπαρξη , φόνος , Φρανκενστάιν , φύση , φωνή , φωτογραφία , χαρακτήρας , χαρακτήρες , Ψυχή

Δημήτρης Τάσκου

Δημοσιεύτηκε 22 Νοεμβρίου, 2020

Σχόλια και απόψεις.

Η γνώμη σας είναι πάντα καλοδεχούμενη.

Εγγραφείτε στο newsletter μας

Ενημερωθείτε για τα νέα μας πρώτοι, απευθείας από το email σας.