Η Σεξουαλικότητα του Χ. Φ. Λάβκραφτ

Ο Χάουαρντ Φίλιπς Λάβκραφτ και τα δημιουργήματά του έχουν επηρεάσει αναρίθμητους μετέπειτα καλλιτέχνες του φανταστικού- και όχι μόνο- μέσα από τη μυστικιστική φύση που περιβάλλει το έργο του- αλλά και τον ίδιο. Η μυθολογία Κθούλου έχει αποτελέσει τη βάση για πολλά άλλα καλλιτεχνικά δημιουργήματα στο είδος του τρόμου. Αναπόφευκτα, η ευρεία απήχηση που χαίρουν τα […]

Ο Χάουαρντ Φίλιπς Λάβκραφτ και τα δημιουργήματά του έχουν επηρεάσει αναρίθμητους μετέπειτα καλλιτέχνες του φανταστικού- και όχι μόνο- μέσα από τη μυστικιστική φύση που περιβάλλει το έργο του- αλλά και τον ίδιο. Η μυθολογία Κθούλου έχει αποτελέσει τη βάση για πολλά άλλα καλλιτεχνικά δημιουργήματα στο είδος του τρόμου. Αναπόφευκτα, η ευρεία απήχηση που χαίρουν τα δημιουργήματά αυτού του μοναδικού ανθρώπινου όντος, δεν θα μπορούσε να μην οδηγήσει και σε μια ερωτικοποίηση της δουλειάς του. Από ερωτικές ταινίες με θέμα τα έργα του έως ερωτικά anime και graphic novels με βάση τη μυθολογία Κθούλου, αυτή ή αλλόκοτη χροιά των έργων φαίνεται να ενεργοποιεί και τα ερωτικά αισθητήρια σε μερίδα ανθρώπων. Ποιες ήταν, όμως, οι απόψεις του ίδιου του Λάβκραφτ πάνω στη σεξουαλική φύση του ανθρώπου;

Ο Λάβκραφτ, όντας ένας από τους πιο παραγωγικούς επιστολογράφους που έχει καταγράψει η ανθρώπινη ιστορία, άφησε πίσω του σωρεία γραμμάτων που ακολουθούν τις σκέψεις του σε διάφορα στάδια της ζωής του. Συχνά οι απόψεις του μετασχηματίζονται και διαφοροποιούνται με το πέρας του χρόνου αλλά η ουσία της εκάστοτε ιδέας του, συνήθως, παραμένει άφθαρτη και αναλλοίωτη. Όσον αφορά το σεξ, ο Λάβκραφτ δείχνει να εναντιώνεται στη μεγαλοποίησή του καθόλη της διάρκειας της ζωής του· ενώ μοιάζει να είναι μάλλον αδιάφορος απέναντι στις σεξουαλικές πρακτικές. Στις επιστολές του σημειώνει ότι η επαφή του με βιβλία ανατομίας του θείου του ήδη από τα οχτώ του χρόνια είχε καταστήσει το όλο θέμα της αναπαραγωγής των δύο φύλων «μία ανιαρή λεπτομέρεια της ζωικής βιολογίας».

Σε μία επιστολή του σε ηλικία 31 ετών, ο Λάβκραφτ αναλύει τις λόγους που είναι πολέμιος της ερωτομανίας: «Έχω εναντιωθεί στην ερωτομανία για διάφορους λόγους: α)εξαιτίας της αναγνωρισμένης απωθητικότητας των ευθειών ερωτικών εκδηλώσεων, όπως την έχουν αισθανθεί όλες οι φυλές και οι πολιτισμοί και την έχουν εκφράσει με επιφυλακτικότητα σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, β) εξαιτίας της προφανούς συγγένειας των ερωτικών ενστίκτων με τα πιο ωμά και αρχέγονα νευρικά φαινόμενα της φύσης, σε αντίθεση με τα φαινόμενα που προκύπτουν από σύνθετη και εξελιγμένη ανάπτυξη ( πχ τα διανοητικά φαινόμενα), γ) εξαιτίας της άμεσης σχέσης αιώνων ερωτικού ενδιαφέροντος και εθνικού ξεπεσμού και δ) επειδή, ως τώρα μπορούσα να διακρίνω ότι τα ερωτικά ενδιαφέροντα είναι υπερτιμημένα. Ήταν θεωρία μου», σημειώνει, «ότι η ερωτομανία θα μειωνόταν, οι σκεπτόμενοι ξυπνούσαν και θα στρέφονταν σε πραγματικά σημαντικά φαινόμενα.». Στη συνέχεια παραδέχεται με λύπη ότι τα ερωτικά ένστικτα είναι ιδιαίτερα ισχυρά στους ανθρώπους. «Τείνω να πειστώ ότι το ερωτικό ένστικτο είναι πιο δυνατό από όσο θα μπορούσα ποτέ να φανταστώ δίχως εκτεταμένη έρευνα και παρατήρηση: αρπάζει το μέσο άτομο- ακόμη και των σκεπτόμενων τάξεων- σε βαθμό που καθιστά αδύνατη την ανατροπή του από υψηλότερα ενδιαφέροντα.»

Από τα παραπάνω, ο Λάβκραφτ μοιάζει σχεδόν να απεχθάνεται το φαινόμενο της ερωτικής μανίας και το καθιστά υπαίτιο έως και για τον- κατά τον ίδιο- ξεπεσμό του έθνους του. «Είναι αναγκαίο να ξεχωρίζω το γεγονός ότι η πυρετώδης, υπερβολική έμφαση στο σεξ στο δυτικό κόσμο από το 1920, είναι ένα τεχνητό και ουσιαστικά προσωρινό γεγονός· απόρροια των ξαφνικά αλλαγμένων φιλοσοφικών αντιλήψεων και μιας παρηκμασμένης, μεταβατικής κοινωνικής τάξης». Σε μετέπειτα επιστολές του, όμως υιοθετεί μια πιο μετριοπαθή στάση πάνω στο ζήτημα. Δεν απαρνείται την ερωτική φύση του ανθρώπου, ζητά όμως μία πιο εκπλεπτυσμένη μορφή της («Αυτό που πρέπει να αναζητήσουμε είναι μια πιο εξευγενισμένη και καλλιτεχνική αντιμετώπιση της ερωτικής συμπεριφοράς», σημειώνει σε επιστολή του. Κρίνει αναγκαίο των περιορισμό των χυδαιοτήτων, κάτι που θεωρεί ότι μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα από τη χειραφέτηση του ανθρώπου από τις προκαταλήψεις και τις αναστολές. Όπως γράφει ο ίδιος σε άλλη επιστολή του: «Από όσα έχω ακούσει, το λάθος της Σαξονικής ερωτομανίας εντοπίζεται στη νοσηρότητά της, η οποία, αναμφίβολα, προκύπτει από ένα κοινωνικό σύστημα που επιθυμεί να την αφανίσει και, συνεπώς, καταφέρνει μονάχα να την κάνει πιο αποκρουστική όταν αυτή ξεσπά. Αυτή μοιάζει να είναι και η ιδέα που προοιωνίζεται ο Νίτσε και άλλοι ρεαλιστές- να απομακρυνθεί το παθολογικό ερωτικό ενδιαφέρον μέσω της κατάργησης των προκαταλήψεων και των αναστολών που το ισχυροποιούν διπλά. Είναι πολύ πιθανό ότι το μέγεθος του χυδαϊσμού θα μειωνόταν αντί να αυξανόταν.»

Ο Λάβκραφτ δε διστάζει να μελλοντολογήσει για την εξέλιξη της αντιμετώπισης της πρακτικής του σεξ από τον άνθρωπο. Γράφει ότι με την πάροδο του χρόνου, «τα ερωτικά ένστικτα του ανδρός θα μελετηθούν ανθρωπολογικά και ζωολογικά και προβλήματα που σχετίζονται με αυτά (όπως η σεξουαλική έκφραση ανάμεσα στους εφήβους) θα διαχωριστούν από τα ανθρώπινα ένστικτα- με τα προβλήματα αυτά να μοιάζουν μη επιλύσιμα. Οι πραγματικές ορμές της φυλής θα συσχετιστούν επιστημονικά με την επιθυμία για περιορισμό όπως αυτή καθορίζεται από τη φύση και την αισθητική παράδοση. Ταυτόχρονα, η εξέλιξη της φιλοσοφίας σε μια πιο ηχηρή βάση θα αποκαταστήσει ίσως την κάποτε καθιερωμένη αντίληψη του ανδρός ότι, δηλαδή, κάποια ένστικτα πρέπει πάντα να χαλιναγωγούνται προς όφελος άλλων, πιο σημαντικών ενστίκτων. Έτσι με ένα νέο και αποδεχτό κώδικα όπου η φυσική και αρμονική ερωτική έκφραση θα είναι ευρέως διαδεδομένη, θα μπορεί να αναμένεται ότι ένα μεγάλο μέρος της νοσηρής προσκόλλησης στο σεξ θα εξαφανιστεί». Μπορούμε, με ασφάλεια, να υπογραμμίσουμε ότι η πρόβλεψη του Λάβκραφτ πέφτει στο χαοτικό κενό που δημιουργεί η άκρατη εμπορικοποίηση του σεξ (στις τέχνες και όχι μόνο) που υφίσταται η ανθρώπινη κοινωνία στις μέρες μας.

Ο Λάβκραφτ αναλύει, επίσης, στις επιστολές του και τον όρο της «αγάπης». Με πολλούς καλλιτέχνες να χρησιμοποιούν άκριτα και αδιαλείπτως αυτή τη λέξη σήμερα, ο Λάβκραφτ την προσεγγίζει με προσοχή και σχεδόν επιστημονικό ενδιαφέρον μέσα από κάποια κείμενα που πολλοί σύγχρονοι ψυχολόγοι θα ζήλευαν. « Η αγάπη στη νεότητα είναι περισσότερο θέμα φυσιολογίας παρά ψυχολογία και είναι εντελώς ανεξάρτητη στη μέση ηλικία. Εφόσον στις περισσότερες περιπτώσεις της νεαρής ηλικίας, η αγάπη έχει υπάρξει ατελής ή μη ικανοποιητική, στη μετέπειτα ζωή προκαλείται μία ολόκληρη λαχτάρα για άλλη μια ευκαιρία να βρει την πραγματική αγάπη, με την ωριμότητα από μόνη της να είναι ικανή να την πλάση και να τη διατηρήσει μοναδική χωρίς να περιμένει να συναρπάσει τον άνθρωπο με τη φυσική εξύψωση που είναι η δικαιωματική κληρονομιά της νεανικής ηλικίας». Παρόλα αυτά, σε άλλη του επιστολή σημειώνει: «Από τις πρωτοποριακές δουλειές του Φρόυντ και τις ακόμη πιο αναλυτικές δουλειές των διαδόχων του, έχουμε αντιληφθεί ότι δεν υπάρχει αυτό που ονομάζεται ‘αγάπη’ με κανενός είδους ενοποιημένη, μόνιμη, η ιδιαίτερη σημασία. Το να μιλήσεις κανείς σήμερα για τη διαχρονική ή την κοσμική σημασία μίας ιδέας τόσο μυθικής και ψευδαισθησιακής όπως η αγάπη, είναι εντελώς ανούσιο.»

Παράλληλα, όσον αφορά τις ερωτικές επαφές του γνωστού συγγραφέα, όλα όσα γνωρίζουμε προέρχονται από τις μαρτυρίες της συζύγου του, Sonia Greene· άλλωστε δεν έχει γίνει γνωστή κάποια άλλη ερωτική του σχέση. Σύμφωνα με την ίδια, ο Λάβκραφτ είχε ευρεία γνώση πάνω στα θέματα της ανθρώπινης σεξουαλικότητας έχοντας μελετήσει πληθώρα κειμένων. Παρόλα αυτά, δυσκολευόταν να μιλήσει για θέματα όπως το σεξ με άλλους ανθρώπους. Η Σόνια το απέδιδε στην πουριτανική ανατροφή του αλλά και στη ψυχολογική βία στην οποία τον υπέβαλε η μητέρα του (είχε μειωμένη αυτοεκτίμηση καθώς η μητέρα του τον χαρακτήριζε τρομακτικό και τον προέτρεπε να μη βγαίνει έξω στο φως της ημέρας για να μη φοβίσει τους γείτονες). Η Γκριν ανέφερε ότι ο Λάβκραφτ ήταν ικανός εραστής, πιθανότατα δίχως να έχει προηγούμενες ερωτικές εμπειρίες (νυμφεύθηκε τη Γκριν σε ηλικία 34 ετών). Η ίδια έχει ισχυριστεί ότι ο Λάβκραφτ σε καμία περίπτωση δεν απεχθανόταν τις σεξουαλικές επαφές στην κρεβατοκάμαρα, αλλά υποστήριζε ότι δεν η ζωή του δεν κινητοποιούταν από τις σεξουαλικές του επιθυμίες- ίσως εξαιτίας και της μεγάλης ηλικίας στην οποία παντρεύτηκαν δίχως να αποκτήσουν απογόνους.
Από την άλλη, πολλοί έχουν χαρακτηρίσει τον Λάβκραφτ ως μισογύνη εξαιτίας της σχεδόν παντελούς έλλειψης κεντρικών γυναικείων χαρακτήρων στα έργα του. Με τις ρομαντικές σχέσεις να εκλείπουν από τα κείμενά του, οι γυναικείοι χαρακτήρες περιορίζονται συνήθως σε υπηρέτριες σκοτεινών δυνάμεων. Γενικότερα, όμως, η ισχύς των ανθρώπων είναι περιορισμένη στα έργα του εφόσον καταπιάνεται με ανώτερες, κοσμικές δυνάμεις. Επομένως, δεν περιορίζεται μονάχα ο ρόλος των γυναικών στα έργα του, αλλά όλων των ανθρώπων αφού κυριαρχεί η παρουσία ανώτερων όντων. Σε γράμμα του σε μία γυναίκα του χώρου της διανόησης με την οποία είχαν αναπτύξει φιλικές σχέσεις, σημειώνει ότι οι διακρίσεις ενάντια στις γυναίκες είναι μια δεισιδαιμονία από την οποία οι «Αρίοι» πρέπει να απελευθερωθούν.

Δεν είναι λίγοι αναλυτές που έχουν ισχυριστεί ότι ο Λάβκραφτ ήταν κρυφά ομοφυλόφιλος. Πολλοί μάλιστα επικαλούνται την επί πολλά χρόνια φιλία του με τον- όχι ανοικτά- ομοφυλόφιλο Robert Barlow ο οποίος προσέγγισε τον Λάβκραφτ αφού ενθουσιάστηκε με κάποιες δημοσιεύσεις του στο περιοδικό Weird Tales. Πέρα όμως από τις διάφορες εικασίες των κριτικών λογοτεχνίας, ο Λάβκραφτ είχε αποτρέψει τον Barlow από το να γράψει κείμενα με ομοερωτικά θέματα και είχε καταδικάσει σε γράμματά του την ομοφυλοφιλία. Συγκεκριμένα, σε επιστολή του αναφέρει: «Σχετικά με τον ομοερωτισμό, η βασική αντίρρηση είναι ότι είναι φυσικά (δηλαδή με βάση τη φυσιολογία και τα ένστικτα, όχι απλά με βάση την ηθική ή την αισθητική), είναι φυσικά απεχθής στη συντριπτική πλειονότητα όλης της ανθρωπότητας- συμπεριλαμβανομένων όλων των πολιτισμών εκτός από λίγων (όπως η Περσία και η μετα-Ομηρική Ελλάδα) στις οποίες έντονα εντυπωμένες στο νου τεχνητές παραδόσεις είχαν προσωρινά ξεπεράσει την ίδια τη φύση. Δεν υπάρχει τίποτα το ηθικό στο αντίθετο συναίσθημα. Για παράδειγμα: μισώ τόσο την σωματική πορνεία όσο και την παιδεραστία- αλλά ενώ μπορεί να απολαμβάνω (φυσιολογικά) ή να σκανδαλίζομαι από την πορεία, απλά δε θα μπορούσα να διανοηθώ αυτή την παρά φύσιν κατάσταση δίχως να νιώσω ναυτία».

Επιλογικά, ο Λάβκραφτ έχει χαρακτηριστεί ετεροφυλόφιλος, ομοφυλόφιλος, ασέξουαλ, ρατσιστής, μισογύνης, στοργικός σύζυγος, οπαδός του Αρειανισμού και πολλά άλλα. Άλλοι ισχυρισμοί έχουν περισσότερη βάση και άλλοι λιγότερη. Το σίγουρο είναι ότι ο Λάβκραφτ είναι μία από τις πιο μυστηριακές προσωπικότητες που έχουν αφήσει το στίγμα τους σε αυτό τον κόσμο μέσα από τις φιλοσοφικές τους ανησυχίες και τις καλλιτεχνικές τους δημιουργίες. Ανεξάρτητα από το πόσο μπορεί να ξενίζουν κάποιους από εμάς ορισμένες από τις θέσεις του- με πολλές από αυτές να ήταν σχεδόν καθολικά αποδεκτές στην εποχή του- κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει το μεγαλείο της διανόησης αυτού του ανθρώπινου όντος που ενσάρκωσε με τον πιο κατατοπιστικό και ιδανικό τρόπο αυτό που ονομάζουμε ως «αλλόκοτο».

Main Picture Reference

Tags: Howard Philips Lovecraft , love , Lovecraft , Sonia Green , αγάπη , αλλόκοτο , Αμφισεξουαλικό , Ανθρώπινη Συμπεριφορά , άνθρωποι , Άνθρωπος , Αρειανισμός , έρωτας , Κθούλου , Λάβκραφτ , Ομοερωτισμός , σεξ , Σεξουαλικότητα , ψυχολογία

Πέτρος Κουτρουμπίλας

Δημοσιεύτηκε 10 Ιουνίου, 2019

Σχόλια και απόψεις.

Η γνώμη σας είναι πάντα καλοδεχούμενη.

Εγγραφείτε στο newsletter μας

Ενημερωθείτε για τα νέα μας πρώτοι, απευθείας από το email σας.