Η πολλαπλότητα της πραγματικότητας

Το ερώτημα του αν αυτό που προσλαμβάνουμε με τις αισθήσεις και τη νόηση είναι η πραγματικότητα αυτή καθεαυτή, αλλά και το πώς αντιλαμβάνεται κανείς αυτό που συμβατικά έχουμε ονομάσει πραγματικότητα, έχει απασχολήσει πληθώρα φιλοσόφων και στοχαστών. Μέσα από έντονες διαμάχες εσωτερικές και εξωτερικές, δημιουργήθηκαν φιλοσοφικές σχολές και επιστημονικές θεωρίες. Το πώς κατανοεί την πραγματικότητα ο καθένας, καταλήγει να γίνεται ένα ζήτημα όλο και πιο προσωπικό τον τελευταίο αιώνα, κάτι που έχει και από μόνο του ιδιαίτερο ενδιαφέρον ως θέμα. Σε αυτό το άρθρο, πρόκειται να εκθέσω συνοπτικά την άποψή μου περί πραγματικότητας, με μόνο σκοπό να μοιραστώ τις σκέψεις μου.

Ίσως δεν είναι η πρώτη φορά που έχει διατυπωθεί αντίστοιχη θεωρία, ούτε είναι η πιο ελκυστική από άποψη επιχειρηματολογίας. Ωστόσο, αποτυπώνει μια σειρά εντυπώσεων και πεποιθήσεων που έχουν δομηθεί σε βάθος χρόνου και μου φαίνονται αρκετά ενδιαφέρουσες.

Θεωρώ λοιπόν, πως το οτιδήποτε μας περιτριγυρίζει -έμψυχο ή άψυχο- δεν έχει μια μόνο πτυχή. Κάθε προσέγγιση σε ένα ερώτημα που έχουμε θέσει, εντοπίζει μια ξεχωριστή ποιότητα αναφορικά με το αντικείμενο που έχουμε βάλει στο μικροσκόπιο. Έτσι για παράδειγμα, η φύση μπορεί να ελεγχθεί-αναλυθεί, βάσει επιστημονικών όρων σαν ένα μαθηματικοποιημένο πολύπλοκο σύστημα, που ανεξάρτητα με το τι θεωρούμε για αυτή, είναι αυτόνομη και προοδευτικά κατανοήσιμη. Μία άλλη περιγραφή της φύσης θα μπορούσε να είναι αυτή ως έμβιου οργανισμού με εύθραυστες σχέσεις ισορροπίας μεταξύ των μελών της που χρίζει προστασίας. Για έναν μυστικιστή, η φύση θα μπορούσε να είναι μια αλληγορία με κρυφές πτυχές και δυνατότητες, που βοηθάει στην ατομική εξύψωση με απώτερο σκοπό τη θέωση. Για έναν ζωγράφο η φύση θα μπορούσε να είναι ένας καμβάς χρωμάτων που αντανακλά τον ψυχισμό του ή αντιθέτως οι χρωματισμοί του ουρανού να έχουν τις δικές τους ψυχολογικές διακυμάνσεις και ο ζωγράφος να έχει το χάρισμα να τις αποτυπώνει. Αντιστοίχως για τους ποιητές να είναι ένα σύνολο ανέκφραστων συναισθημάτων ή ένα μέσο αυτογνωσίας κλπ.

Κατά την άποψή μου, δεν μπορούμε να έχουμε εποπτεία του όλου, γιατί τότε δε θα ήμασταν άνθρωποι αλλά θεοί. Νιώθω, πως βλέπουμε αυτό που θέλουμε να δούμε μέσα από το πρίσμα που έχουμε επιλέξει να χρησιμοποιήσουμε. Η εικόνα που προσλαμβάνουμε δεν είναι ανεξάρτητη από τον παρατηρητή και μάλιστα περιορίζεται από την ανθρώπινη νόηση. Υπάρχει ένας κόσμος μυστηρίου για αυτόν που ψάχνει το μυστήριο. Υπάρχει ένας κόσμος μαγικός για αυτόν που ψάχνει τη μαγεία. Υπάρχει ένας κόσμος υλιστικός όπου η ηθική και η μεταφυσική απουσιάζει για κάποιους, ενώ ο κόσμος είναι άχρωμος και βαρετός για μία μεγάλη ομάδα ανθρώπων του περίγυρού μας. Το θέμα είναι το πού εστιάζουμε, το τι ψάχνουμε βρούμε, με ποια μέσα προσεγγίζουμε αυτό που ψάχνουμε και τελικά τι επιλέγουμε να δούμε. Πιστεύω πως πρόκειται για θέμα επιλογής σε τελική ανάλυση. Είναι μάλλον ανούσια η προσπάθεια να υπάρξει μία και μόνο ερμηνεία της πραγματικότητας και του κόσμου. Υπάρχουν μόνο ερωτήματα, ποιοτικές προσεγγίσεις και αυτά σε πλήρη εξάρτηση από το υποκείμενο που τα πραγματεύεται. Έτσι λοιπόν, θα ήθελα να θέσω το εξής ερώτημα: Με τι μάτια θα αντικρίσουμε τον κόσμο σήμερα;

Tags: chaos , consciousness , infinity , mystery , Nihilism , nothing , philosophy , psychology , reality , relativism , άπειρο , μηδενισμός , μυστήριο , νόηση , πολλαπλότητα της πραγματικότητας , πραγματικότητα , σκοτάδι , συνείδηση , σχετικισμός , τίποτα , φιλοσοφία , ψυχολογία