Άλλο ένα πολύ σημαντικό κομμάτι ως προς την ανθρώπινη εξέλιξη, που προβλημάτισε τον συγγραφέα κι εκφράζει μες απ’ την ιστορία, είναι η πιθανή αποχή της κοινωνίας απ’ την τέχνη. Ένα πολύ δυνατό χαρακτηριστικό της εποχής. Η ζωγραφική γι΄ αυτούς, σταματούσε στο χρώμα που θα περνούσαν τους τοίχους του σπιτιού τους. Το σχέδιο, χρησίμευε για τη δημιουργία γραμμικών παραστάσεων. Η γλυπτική, για το καλούπωμα των μετάλλων. Η μουσική δε, περιορίζονταν στο σφύριγμα των ατμομηχανών κι η λογοτεχνία στα δελτία του χρηματιστηρίου.
Η μελλοντολογική κοινωνία πιστεύει, πως ο καλλιτέχνης δε διαφέρει απ’ το γελωτοποιό. Πετώντας του μερικά κέρματα, διασκεδάζει την πέψη τους. Οι άνθρωποι μεγαλώνουν, βουτηγμένοι στην μηχανική κι έτσι εξηγούν τη ζωή. Με γρανάζια και τροφοδοτήσεις. Όλοι τέλεια εργαλεία – μηχανήματα, επωφελούμενοι στο μέγιστο βαθμό.
Οι προβλέψεις του Verne, τεχνικά όσο και πολιτισμικά, έχουν μεγάλη ακρίβεια πρόβλεψης, ακόμα και στις λεπτομέρειες. Αποδεικνύεται η ικανότητά του να προβλέψει, την εξέλιξη της επιστήμης. Πιθανώς το λογοτεχνικό ύφος του συγγραφέα, να απογοητεύσει τους αναγνώστες του. Όμως αυτή η μινιμαλιστική του αφήγηση, είναι άλλος ένας τρόπος να αποδώσει αυτή την προφητική του διήγηση.
Μέσα στη γενικότερη πολιτισμική κατάρρευση, ο Verne εκφράζει το φόβο του, ως προς την εξαφάνιση των βιβλίων και της λογοτεχνίας, κατά το 19ο αιώνα. Φόβο που συναντούμε πολλές φορές στα βιβλία, με σχετική θεματική. Παρουσιάζεται, πως τα έργα των σπουδαίων συγγραφέων, που ανέδειξε ο 18ος αιώνας, δεν υπήρχαν πια καθώς “είχαν πεθάνει εδώ κι έναν αιώνα”. Αντίστοιχα κυκλοφορούσαν βιβλία όπως “Πρακτικό δοκίμιο λαδώματος” ή “Μονογραφία για το νέο καρκίνο εγκεφάλου”. Κυριαρχεί παντού το δίπτυχο: Επιστήμης/Βιομηχανίας – Τέχνη πουθενά. Προτεινόμενοι τίτλοι: “Οι ηλεκτρικές αρμονίες” του Μαρτιλλάκ, έργο που βραβεύεται, απ’ την Ακαδημία Επιστημών. Οι “Ρεμβασμοί επάνω στ’ οξυγόνο” του Ντε Πυλφάς, το “Ποιητικό παραλληλόγραμμο”, οι “Εξανθρακωμένες ωδές” κ.ά.
Αναμενόμενα, υπάρχει ο διαχωρισμός ανάμεσα στην παλαιά και τη σύγχρονη μουσική. Μέσω της πρακτικής χρήσης των μουσικών οργάνων, όπως το να κάθεσαι πάνω στα πλήκτρα, δημιουργούνται οι σύγχρονες συγχορδίες. Όσο κι αν εμείς σήμερα, μπορούμε να φανταστούμε τη βαρβαρότητα των ήχων που προσπαθεί να περιγράψει, για τον πολίτη του τότε, η ρίψη του Wagner για παράδειγμα, απ’ το θρόνο του, φάνταζε εφιαλτικό.
Εννοείται πως η ιστορία, καθώς κι η προέλευση των τεχνών, έχει πια εντελώς ξεχαστεί. Έτσι οι πολίτες οδηγούνται σ’ αυθαίρετα συμπεράσματα. Θα αναφερθεί, πως οι άνθρωποι δε γεύονται πια την μουσική, την καταβροχθίζουν. Χαρακτηριστικά αναφέρει, “Μας βάζουν να υποστούμε την ανούσια επιτηδευμένη και συγκεχυμένη μελωδία του παρθένου δάσους και μας πιάνει ναυτία, είτε παράγουν ένα αρμονικό πανδαιμόνιο”. Η όπερα είχε γίνει κι αυτή, παράρτημα του χρηματιστηρίου, όπου και στις δύο αυτές περιπτώσεις, συναντούμε ανθρώπους να γκαρίζουν. Οι δουλειές κλείνονται μεγαλοφώνως, άρα κανείς δεν ενδιαφέρεται για την μουσική.
Το θέμα της μουσικής, το συναντούμε επίσης στην Ιδανική Πόλη, με λίγο διαφορετική περιγραφή. Όταν ένας πιανίστας έδινε ένα κονσέρτο στο Παρίσι “με τη βοήθεια ηλεκτρικών καλωδίων, τ’ όργανό του επικοινωνούσε με πιάνα στο Λονδίνο, τη Βιέννη, τη Ρώμη, την Πετρούπολη, το Πεκίνο” και φυσικά την Αμιένη. Στη δεύτερη περίπτωση έχουμε “Διακόσια πιάνα επικοινωνούσαν μεταξύ τους, μέσω ηλεκτρικού ρεύματος κι έπαιζαν όλα μαζί, με τα χέρια ενός μόνο καλλιτέχνη κι ενώπιον δύο χιλιάδων ακροατών, μέσα σ’ έναν εκκωφαντικό θόρυβο”. Μια πρόβλεψη του συγγραφέα, που δεν αφορούσε μονάχα την μουσική, αλλά και την εξέλιξη των τεχνολογιών επικοινωνίας.
Δε μπορείς να είσαι καλλιτέχνης στην πόλη του μέλλοντος. Σε μια εποχή που η τέχνη είναι πεθαμένη. Τα έργα τέχνης του Λούβρου, δεν υπάρχουν πια. Αντικαταστάθηκαν απ’ την τοποθετημένη μούσα της Βιομηχανίας, στην αυλή του. Αυτή, περιγράφεται ως μια γερμένη μέγαιρα, καθισμένη στο κύλινδρο μιας μηχανής, κρατώντας μια αερογέφυρα στα γόνατά της. Μια αντλία στο ένα χέρι και μια τρόμπα στο άλλο. Έχει στο λαιμό, περασμένο ένα περιδέραιο από μικροσκοπικές μηχανές και το κότσο της στερεώνει ένα αλεξικέραυνο.
Εκφράζεται η ανησυχία, ως προς την πολιτική εγρήγορση των ατόμων, προς τη θέση και τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους. Αναφέρεται πως έχουν μάθει να μην μονομαχούν πια για λόγους τιμής και συνηθίζουν να συμβιβάζονται, σχετικά με τις προσωπικές τους διαμάχες. Την ίδια στάση απάθειας, κρατούν κι απέναντι στις κυβερνήσεις. Αυτή τη σοβαρή εποχή, το γέλιο τιμωρείται με θάνατο. Ο συγγραφέας διατυπώνει επίσης, το προβληματισμό του σχετικά με τις σχέσεις των δύο φύλων, καθώς οι ρόλοι αλλάζουν κι οι άνθρωποι οδηγούνται σε κρίση. Προβληματισμό που θα συναντήσουμε αργότερα στο “1984”, καθώς και στο “Θαυμαστό καινούριο κόσμο”. Εκεί οι αναζητήσεις των συγγραφέων πάνε ακόμα παραπέρα. Περιγράφουν μια κοινωνία, που απαγορεύει στην ουσία την συναισθηματική σχέση ανάμεσα στα δύο φύλα, ωθώντας τους πολίτες στην πλήρη ψυχική απομόνωση. Οι κυβερνώντες έχουν μεγάλο όφελος, από μια τέτοια αποξένωση. Έτσι δεν είναι δύσκολο, να διακρίνει κανείς παρόμοια σημάδια επιβολής κοινωνικών μέτρων και στην δική μας εποχή, παρότι δεν έχει επιβληθεί ακόμα, η αποξένωση δια νόμου. Ο Orwell, χαρακτηρίζει στο έργο του, την απαγορευμένη ερωτική συνεύρεση των ηρώων του, σαν πράξη πολιτική. Ο Huxley απ’ την άλλη, στη δική του δυστοπική κοινωνία, παρουσιάζει μέσ’ απ’ το έργο του, τις μονογαμικές σχέσεις ν’ αντιμετωπίζονται ως έντονη ψυχική διαταραχή, κοινωνικά μη αποδεκτή. Τη φυσική τεκνοποίηση δε, ως βδελυρή και αφύσικη πράξη βαρβαρότητας. Τα παιδιά εκεί, όπως και τα περισσότερα πράγματα στο κόσμο του Verne, δημιουργούνται εργαστηριακά.
Γίνεται λόγος για υπολογιστικές μηχανές και γι’ αυτοαμυνόμενα χρηματοκιβώτια. Σχολιάζεται η αποτελεσματικότητά τους κι η προσδοκία του της ρίψης του επίδοξου κλέφτη, σ’ ένα βαγόνι ασφαλείας, το οποίο ωθούμενο απ’ τη πίεση ενός ελατηρίου, θα τον οδηγεί κατευθείαν στην αστυνομική διεύθυνση. Αξίζει τον κόπο να σημειώσει κανείς, πως ο ηλεκτρικός φωτισμός, άρχισε να χρησιμοποιείται πειραματικά, το 1861 στο Palais-Royal. Αργότερα το 1871, ακόμα σε πειραματική βάση, θα φωτίσουν τη νύχτα τα έργα που γίνονταν, για τη δημιουργία του Λούβρου και τη Διεθνή Έκθεση εκείνης της χρονιάς. Η ηλεκτροδότηση στους δρόμους, γενικεύτηκε μετά το 1885.
Η εμφάνιση του βιβλίου αυτού, προκάλεσε αντιδράσεις. Ένθερμες, που το καλωσόρισαν ως εύλογο και προφητικό, αλλά κι αντίθετες, ταυτιζόμενες με τον εκδότη του Βερν, που το προσδιόρισαν ως άχρηστα πεσιμιστική ματιά του συγγραφέα, ως προς το μέλλον. Μέλλον το οποίο (όπως βλέπουμε σήμερα), έλαβε χώρα τελικά. Όπως ήταν αναμενόμενο, το βιβλίο έκανε ρεκόρ πωλήσεων στη Γαλλία. Χαρακτηρίστηκε Best Seller κι ο λόγος δεν ήταν μονάχα, ότι είχε προηγηθεί μεγάλου βεληνεκούς διαφήμιση. Η ύπαρξη του βιβλίου, έχει ανεκτίμητη ιστορική σπουδαιότητα. Η Αμερικανίδα Evelyn C. Leeper, συγγραφέας, κριτικός κι ενεργό μέλος της Science Fiction Fandom, υποστήριξε πως η νουβέλα, έπρεπε να προταθεί για το Hugo Award for Best Novel, κατά το έτος 1996. Αποτελεί επίσης ένα σημαντικό σημείο αναφοράς, σχετικά με τη μελέτη της συνολικής δουλειάς του συγγραφέα. Θα αποστομώσει αυτούς που ισχυρίζονταν, πως τελικά ο Verne, δε κατάφερε να προβλέψει μέσω των έργων του, το μέλλον ενός ολόκληρου πολιτισμού.
Πιθανολογείται, πως η μακάβρια πλευρά του Παρισιού που παρουσιάζει εδώ ο Verne, είναι επηρεασμένη απ’ τον Edgar Allan Poe, μιας και την ίδια εποχή, ασχολούνταν με τη συγγραφή του μοναδικού λογοτεχνικού δοκιμίου που έγραψε κι αφορούσε τον Poe, ως ένα απ’ τα βασικά μοντέλα συγγραφέα για εκείνον. Ο χαρακτήρα του Dufrénoy, είναι πιθανώς χτισμένος πάνω στον Poe. Πρόσωπο στο οποίο αντικατοπτρίζεται, η προσωπική του σύγκρουση, με το ασυνήθιστο υπόβαθρο μιας βιομηχανικής, υλικής κοινωνίας στην Αμερική. Επίσης το παράξενο τέλος της ζωής του Poe κι η περιπλάνησή του για μέρες, πριν το θάνατό του, είναι συναφές με την περιπλάνηση του Dufrénoy στο Παρίσι του εικοστού αιώνα, που θα κορυφωθεί, οδηγώντας τον στο θάνατό του.
Ομοιότητες με αυτό το έργο, θα βρούμε επίσης στην ιστορία “In the year 2889” του Michel Verne, που όμως υπογράφηκε κατά την έκδοσή της, απ’ το πατέρα του. Κυκλοφόρησε πρώτη φορά στα αγγλικά, το 1889 στο “The Forum Magazine” της Ν. Υόρκης. Το κείμενο θα κάνει την επανεμφάνισή του το 1890, στο Memoires της Ακαδημίας της Αμιένης. Έφερε το τίτλο “Η ημέρα ενός Αμερικανού δημοσιογράφου το 2889” κατά πάσα πιθανότητα, επεξεργασμένο αυτή τη φορά απ’ τον ίδιο τον Ιούλιο Βερν. Αυτές είναι οι περιπτώσεις, μαζί με τη “Νήσο με τον έλικα” του 1895, που συναντούμε αναφορές του συγγραφέα για πόλεις του μέλλοντος. Σ’ αυτή την περίπτωση, η ιστορία εκτυλίσσεται σε ακαθόριστο χρόνο στο μέλλον. Εκεί στην πρωτεύουσα του τεχνητού νησιού, που ζουν εκατομμυριούχοι, συναντούμε αναλογίες με το Παρίσι του 20ου αιώνα, όπως τα Ηλεκτρικά Φεγγάρια, που λούζουν με φως τους δρόμους. Στην Αμερικάνικη πρωτεύουσα του 2889, συναντούμε τεχνολογίες που η φαντασία πάει πολύ μακρύτερα απ΄ την πραγματικότητα της εποχής, μιας και το χρονικό περιθώριο ανάπτυξης είναι πολύ μεγάλο. Χιλιάδες αυτοκίνητα και λεωφορεία, κυκλοφορούν στον αέρα. Αυτό που με πολύ επιτυχία προέβλεψε ο Verne και αναφέρεται σ’ αυτό το έργο, είναι πως η Βρετανία είναι αποικία της Αμερικής. Πράγμα που στην ουσία γίνεται πραγματικότητα μετά το Β’Π.Π, καθώς η Μ. Βρετανία παύει να είναι αυτοκρατορία, αφού τη βαραίνουν υπέρογκα χρέη πλέον, προς την Αμερική. Ο Ιούλιος Βερν, δεν θα ξεχάσει το χειρόγραφο του Παρισιού. Το 1903 στο μυθιστόρημα “Bourses de voyage”, θα χρησιμοποιήσει την ίδια επιστημονική μεταφορά, όπως και στο πρώτο κεφάλαιο του Παρισιού:
Μεταγενέστερα: “Και μόλις δόθηκε η ώθηση, τα μπράβο παρατάθηκαν, χάρη στην κεκτημένη ταχύτητα”.
Στο Παρίσι: “Η γρήγορη απαγγελία του ρήτορα, έμοιαζε με έμβολο που πηγαινοερχόταν με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Θα ‘ταν αδύνατο ν’ αναχαιτίσει κανείς εκείνη την υψηλής πιέσεως ευγλωττία”.
Και στις δύο περιπτώσεις, αναφέρεται σε κάποια τελετή απονομής βραβείων.
Φτάνοντας στον Ιούλιο του 1914, η Ευρώπη ενεπλάκη στον πρώτο βιομηχανικό πόλεμο. Πολλοί αμφισβήτησαν την άποψη του δυτικού πολιτισμού ως εκλεπτυσμένου, ορθολογικού κι ανθρώπινου. Ο τρόμος που εξαπολύθηκε απ’ τα νέα όπλα, που μπορούσαν να σφαγιάσουν ανθρώπους σε μια άνευ προηγουμένου κλίμακα, ήταν προϊόν της ίδιας βιομηχανικής επανάστασης, που ‘χε φτιάξει τους σιδηροδρόμους κι έχτισε τον Πύργο του Eiffel. Τώρα οι Ευρωπαίοι υποβιβάστηκαν, σε μια παράλογη βαρβαρότητα. Τα χαρακώματα του Α΄Π.Π ανέδειξαν πολλούς καλλιτέχνες. Κορυφαίο παράδειγμα ο J.R.R Tolkien, που θα μιλήσει εκτενώς στο έργο του, για τη φρίκη της βιομηχανίας. Ένας άλλος καλλιτέχνης δημιούργησε μια σπουδαία οπτική καταγραφή, αυτής της νέας βαρβαρότητας. Ο Otto Dix, ήταν ένας απ’ τους εκατομμύρια Ευρωπαίους που με ενθουσιασμό στρατολογήθηκαν στο ξέσπασμα των μαχών, το 1914. Πέρασε τρία χρόνια στη λάσπη των χαρακωμάτων υπηρετώντας. Στα δυτικά, αλλά και στ’ ανατολικά μέτωπα. Ανήκε σε μια πυροβολαρχία, που κρατούσε το απόλυτο βιομηχανικό όπλο. Κυριολεκτικά, την ένωση όπλου και μηχανής. Μαζί μ’ όλα αυτά, ο Dix σχεδίασε εκατοντάδες σκίτσα. Κατέγραψε γραφικά, τι έκαναν αυτά τα νέα όπλα, στη σάρκα και τα οστά της καταδικασμένης γενιάς του. Ο Dix σχεδίασε τα χτυπημένα πρόσωπα, το βούρκο και τη μιζέρια.
Αφηγήθηκε πώς ο βιομηχανικός πόλεμος, μετέτρεψε το στρατιώτη από πολεμιστή σε θύμα. Είναι σημαντικό, πως ένας Γερμανός καλλιτέχνης, κατέγραψε με μεγάλη σαφήνεια, τη φρίκη του βιομηχανικού πολέμου. Σε τελική ανάλυση, η Γερμανία δεν είχε την παρηγοριά της νίκης, για να κρύψει πίσω της την απάνθρωπη συμπεριφορά που ‘χε εξαπολυθεί. Τα πολεμικά νεκροταφεία της, όπως κι η τέχνη του Otto Dix, είναι λιτά, απλά και άχαρα. Στο έργο του Dix, ένας νέος τύπος μάσκας εδραιώνετε στην Ευρωπαϊκή τέχνη. Η μάσκα αερίου. Είδωλο ενός ολοκληρωτικού πολέμου, απόκοσμου, υπερσύγχρονου. Το προσωπείο της εγχώριας βαρβαρότητας της Ευρώπης. Όμως αυτά τα καλυμμένα πρόσωπα, στοιχειωμένα και πρωτόγονα, ήταν κατά κάποιον τρόπο απλά προπαρασκευαστικά σκίτσα. Το τελικό συμπέρασμα του Otto Dix για τον πόλεμο και για το πού οδήγησε η ευρωπαϊκή πρόοδος. Αυτή η γενιά στρατιωτών, είναι μάρτυρες αυτής της φρικαλεότητας. Αλλά ήταν επίσης μάρτυρες, του θανάτου της πίστης του 19ου αιώνα, στον βωμό της αναπόφευκτης, ασταμάτητης προόδου. Στα χαρακώματα έμαθαν πως η αγριότητα κι η βαρβαρότητα βρίσκονται μέσα σ’ όλους μας. Είχαν δει ότι η βιομηχανία, η πρόοδος κ ο υποτιθέμενος θρίαμβος της πεφωτισμένης λογικής, δεν εγγυήθηκαν την επιβίωση του πολιτισμού. Ήταν αυτοί οι ποιητές, οι καλλιτέχνες κι οι ζωγράφοι των χαρακωμάτων που καταλάβαιναν καλύτερα, τι είχε περάσει η Ευρώπη και που μπορούσαν να προβλέψουν τις μελλοντικές φρικαλεότητες.
Διαβάζοντας σήμερα αυτό το έργο του Verne, δεν έχουμε πια ν’ αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα της έντονης βιομηχανοποίησης. Στον 21ο αιώνα πλέον, ζούμε σε μια πλήρως αποβιομηχανοποιημένη κοινωνία, τουλάχιστον στο δυτικό κόσμο. Γεγονός που ‘χει γεννήσει εξίσου σοβαρά προβλήματα ύπαρξης και συντήρησης του ατόμου. Ζώντας την πτώση της Αμερικανικής αυτοκρατορίας και το τέλος της Pax Americana, αντιμετωπίζουμε κοινωνικές αναταραχές, όμοιες με αυτές που έζησαν οι κοινωνίες κατά την πτώση της αντίστοιχης Ρωμαϊκής. Μέρες κοινωνικής παρακμής και σκοταδισμού, επανέρχονται στο προσκήνιο.
Με θλίψη αναρωτιόμαστε, αν αυτό που αναφέρει ο Orwell για την επιστήμη στη μελλοντική αυτή εποχή, είναι η τωρινή πραγματικότητα. Δηλαδή πως η επιστήμη έχει σαν στόχο κατά κύριο λόγο, να κατακτήσει ολόκληρη τη γη και να εξαλείψει κάθε δυνατότητα ελεύθερης σκέψης. Προσπαθεί να λύσει το μεγάλο πρόβλημά της, πώς δηλαδή να σκοτώνει μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους, απροειδοποίητα. Το κύριο ενδιαφέρον ενός βιολόγου αναλώνεται στις λεπτομέρειες της επιστήμης του, που μπορούν να χρησιμεύσουν, στην αφαίρεση της ίδιας της ζωής.
Παρότι όμως χάθηκε ολόκληρος αυτός ο οικονομικός μικρόκοσμος του παρελθόντος, υπάρχει ακόμα η κίνηση. Η κίνηση αυτή που κάποτε έδινε ώθηση απ’ τον άνθρωπο στις μηχανές κι οδηγούσε σε μια αλυσιδωτή διαδικασία παραγωγής, πρέπει να βρει τρόπο να διοχετευτεί. Ο άνθρωπος κατέχει ακόμα τον έλεγχο της κίνησης, της μεταβολής της θέσης της και τον προσανατολισμό της. Η κίνηση πρέπει να διοχετευτεί και να ωθήσει το ξεκίνημα νέων πραγμάτων. Ξεκινά απ’ τον άνθρωπο και μπορεί να μεταβιβαστεί στο χώρο. Στον ίδιο χώρο που στέκει τώρα ερημωμένος. Δε κινεί μηχανές, αλλά όσο ο άνθρωπος κινείται δίνει ώθηση στο χρόνο και την ιστορία να προχωρήσει. Τελικά ο άνθρωπος πάντα θα προσπαθεί να κρατήσει τη ζωή σε κίνηση, ακόμα κι όταν οι συνθήκες δείχνουν ολοφάνερα μιαν άλλη πορεία.
*Διαβάστε το Α’ Μέρος εδώ
Πηγές:
“Το Παρίσι στον 20ο αιώνα”, Ιούλιος Βερν, 2000 – εκδ. Ωκεανίδα.
“1984”, Τζορτζ Όργουελ,1978 – εκδ. Κάκτος.
“Θαυμαστός Καινούριος κόσμος”, Άλντους Χάξλεϋ, 1980 – εκδ. Κάκτος.
Ντοκιμαντέρ: Πολιτισμοί – Η Λατρεία της Προόδου,
με τον Ντέιβιντ Ολουσόγκα. (Civilisations 2018. s01, ep.08).
https://www.imdb.com/title/tt8109216/?ref_=ttep_ep8
https://en.wikipedia.org/wiki/Paris_in_the_Twentieth_Century
Jules Verne’s Paris in the Twentieth Century – Science Fiction Studies.
https://www.depauw.edu/sfs/review_essays/taves71.htm
The New Jules Verne, Like ‘1984’ but Older – New York Times.
https://www.nytimes.com/1996/12/27/books/the-new-jules-verne-like-1984-but-older.html
Tags: article , Best Seller , book , books , Bourses de voyage , Edgar Allan Poe , Huxley , J.R.R. Tolkien , Jules Verne , Michel Verne , Orwell , Otto Dix , Paris in the Twentieth Century , Science Fiction , The Weird Side Daily , Verne , Αγγλία , Αποβιομηχανοποίηση , άρθρο , βιβλία , βιβλίο , βιομηχανία , Βιομηχανική Επανάσταση , Βιομηχανοποίηση , Γαλλία , Γερμανία , επιστήμη , Θαυμαστό καινούριο κόσμο , ιδανική πόλη , Ιούλιος Βερν , καλλιτέχνης , κείμενο , μάσκα αερίου , Παρίσι , Παρίσι του 20ου αιώνα , Συγγραφέας , τέχνη , Τζορτζ Όργουελ , Χαρά Κωστοπούλου
Σχόλια και απόψεις.
Η γνώμη σας είναι πάντα καλοδεχούμενη.