Ο Howard Philips Lovecraft, είναι ίσως μία από τις πιο εκκεντρικές και συνάμα πολυσυζητημένες προσωπικότητες της λογοτεχνίας τρόμου και φαντασίας. Τα βιογραφικά του στοιχεία παρουσιάζουν έντονο ενδιαφέρον και βοηθούν σημαντικά την όποια απόπειρα κατανόησης της πολιτικής φιλοσοφίας που ανέπτυξε κατά τη διάρκεια της ζωής του ο συγγραφέας. Πλέον, είναι γνωστό, πως ο Lovecraft ήταν ένας κοινωνικά απομονωμένος, εσωστρεφής και ιδιαιτέρως ευαίσθητος άνθρωπος. Στο εξωτερικό υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για τις πολιτικές πεποιθήσεις του, ενώ στην Ελλάδα το συγκεκριμένο ζήτημα απασχολεί τους ερευνητές του δημιουργού, μόλις τα τελευταία χρόνια. Είναι σημαντικό να αναφερθεί, πως θεωρείται ένας από τους πιο ενθουσιώδεις επιστολογράφους του 20ου αιώνα, με περισσότερες από 87.000 επιστολές στο ενεργητικό του. Επίσης, υπάρχουν δοκίμια στα Αγγλικά, όπου ο συγγραφέας αποπειράται να αναλύσει τις πολιτικοοικονομικές εξελίξεις των ταραγμένων δεκαετιών του 1920 και 1930.
Η οξύνοια του Lovecraft, η οποία δεν μπορεί να παραμείνει κρυφή ακόμα και για τον πιο επιφανειακό αναγνώστη, επεκτείνεται και στην παρατήρηση των κοινωνικοπολιτικών εξελίξεων του αιώνα του. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Αμερικάνος συγγραφέας μυστηρίου Robert Bloch, ο Lovecraft «ζούσε απόλυτα στον εικοστό αιώνα του Picasso, του Proust, του Joyce,του Spengler, του Einstein και του Adolf Hitler». Είναι χαρακτηριστική η αποστασιοποίησή του από κάθε τι το νεωτερικό, αποκαλώντας κάποιες φορές τον εαυτό του Ελληνορωμαίο, ενώ άλλες φορές τον πιάνουμε να ταυτίζεται με την Ελισαβετιανή Αγγλία, δίνοντας την εντύπωση ενός ερημίτη που αγνοούσε το χωροχρονικό πλαίσιο που τον είχαν εντάξει δίχως τη θέλησή του.
Όπως είναι πλέον γνωστό στο αναγνωστικό κοινό του Lovecraft, οι δια ζώσης κοινωνικές συναναστροφές του συγγραφέα ήταν περιορισμένες, ενώ τα πολλαπλά θέματα υγείας που τον ταλαιπωρούσαν, δυσκόλευαν ακόμα περισσότερο την επαφή του με τον έξω κόσμο. Οι περισσότερες ιδέες που διαμόρφωσε για την κοινωνία και τους ανθρώπους, προέρχονταν κυρίως από βιβλία ξεχασμένων αιώνων και από τον οικογενειακό του περίγυρο. Η οικογένειά του ήταν αριστοκρατικής καταγωγής (ιδιαίτερα από τη μεριά της μητέρας του) αλλά λόγω κακής διαχείρισης είχαν ξεπέσει οικονομικά. Αρκετοί έχουν αποδώσει τις φυλετικές θεωρίες του Lovecraft στις πεποιθήσεις της οικογενείας του, οι οποίες αντανακλούσαν απαρχαιωμένες αντιλήψεις των ανθρώπων της τάξης του.
Υπάρχουν στιγμές λοιπόν, όπου ο Lovecraft φαίνεται να τάσσεται υπέρ της Κου Κλουξ Κλαν αποκαλώντας την «ευγενή, αλλά ιδιαίτερα συκοφαντημένη ομάδα Νοτίων». Άλλες φορές, εγκωμιάζει την ατρόμητη τευτονική φυλή, η οποία ήρθε για να κυριαρχήσει τον κόσμο και είναι αδιαμφισβήτητα η πιο «ικανή, ήρεμη και δίκαια» φυλή, ενώ αλλού φαίνεται να υποστηρίζει σθεναρά τον παν-σαξωνισμό, του οποίου το πεπρωμένο είναι να κυριαρχήσει πάνω στις κατώτερες φυλετικές κατηγορίες του ανθρωπίνου γένους.
Σε μία επιστολή του 1933, φαίνεται κάπως διχασμένος σχετικά με το ναζιστικό κίνημα που αναπτύχθηκε στη Γερμανία, και γράφει χαρακτηριστικά:
«Όσο για τους Ναζί – δεν υπάρχει αμφιβολία ότι είναι άξεστοι, ωστόσο από πολλές απόψεις ο αντικειμενικός αναλυτής δεν μπορεί να μην αισθανθεί κάποια συμπάθεια για μερικές φάσεις των θέσεων τους. Αγωνίζονται – με αφελή και στενό τρόπο – εναντίον μιας εξαπλωμένης και ύπουλης διάθεσης των τελευταίων χρόνων που οπωσδήποτε προδικάζει την πιθανή παρακμή του δυτικού κόσμου- και δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει την πρόθεση, όσο απαίσιες αλλά και επικίνδυνες μπορεί να φαίνονται μερικές από τις μεθόδους τους. Ο Χίτλερ δεν είναι Μουσολίνι – αλλά να με πάρει η ευχή, αν δεν είναι ο κακόμοιρος βαθιά ειλικρινής και πατριώτης. (…) Φυσικά είναι γελοίο να απαγορεύονται τα εβραϊκά βιβλία, να επιβάλλονται περιορισμοί στους Εβραίους που έχουν Γερμανική κουλτούρα και να θεωρείται – από βιολογική άποψη πως μια σταγόνα Σημιτικό αίμα καθιστά κάποιον ανίκανο για την Άρεια υπηκοότητα…».
Άλλη μία ενδιαφέρουσα αντίφαση του Lovecraft, είναι πως εκφράζει συχνά μια εχθρική στάση απέναντι στους Εβραίους, ωστόσο πολλοί από τους φίλους και αλληλογράφους του, ήταν Εβραίοι. Επίσης η γυναίκα που παντρεύτηκε το 1924, η Sonia Green, ήταν Εβραία Ουκρανικής καταγωγής. Το ζευγάρι γρήγορα μετακόμισε στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης έναν τόπο που ο Lovecraft ποτέ δεν μπόρεσε να ανεχθεί.
Η ξενοφοβία του Lovecraft γιγαντώθηκε όταν αναγκάστηκε να μετακομίσει στη Νέα Υόρκη. Τα πλάσμα του συγγραφικού του έργου φαίνεται να παίρνουν σάρκα και οστά, ενώ η σκοτεινή πηγή έμπνευσής του, ανατροφοδοτείται μέσα από τις εικόνες που προσλαμβάνει ο σχεδόν υπό κατάρρευση συγγραφέας.
Ακολουθεί μία ιδιαιτέρως σκληρή-αποκρουστική περιγραφή, έπειτα από την επίσκεψη του στο Lower East Side:
«Τα οργανικά –ιταλο-σημιτο-μογγολοειδή- συστατικά τούτου του αηδιαστικού οχετού δε θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ανθρώπινα, όσο ευφάνταστος κι αν είναι κανείς. Ήταν τερατοειδή και ακαθόριστα προπλάσματα πιθηκανθρώπου και αμοιβάδας, φτιαγμένα πρόχειρα από το δυσώδες και γλοιώδες υλικό της σαπισμένης γης. Σέρνονταν και ίδρωναν στους βρωμερούς δρόμους, έβγαιναν κι έμπαιναν από πόρτες και παράθυρα μ’ έναν τρόπο που σε έκανε να σκέφτεσαι επιδρομές σκουληκιών ή αποκρουστικά πλάσματα ξεβρασμένα από τα βάθη των ωκεανών».
Κάπου αλλού αναφέρει:«Είναι αδύνατον να μιλήσει κανείς ψύχραιμα για το πρόβλημα των μογγολοειδών που αντιμετωπίζει η Νέα Υόρκη. Ελπίζω να καταλήξουμε σε πόλεμο – όχι όμως πριν τα πνεύματά μας αποδεσμευτούν εντελώς από τα ανθρωπιστικά δεσμά της συριακής προκατάληψης που μας επέβαλε ο Κωνσταντίνος (Ιουδαιοχριστιανισμός). Ας δείξουμε λοιπόν τη σωματική μας δύναμη ως άνδρες και ως Άριοι, ας προχωρήσουμε σε μια μαζική επιστημονική εκτόπιση απ’ την οποία δεν θα ξεφύγει και δεν θα μπορέσει να επιστρέψει κανείς».
Πολλοί που γνώριζαν τον Lovecraft αναφέρουν πως όταν συναντούσε άτομα άλλων φυλών, έτριζε τα δόντια του και χλόμιαζε ελαφρά, ωστόσο ποτέ δεν εξέφραζε έμπρακτα την οργή του παρά μόνο με την πένα του, μέσα από τα διηγήματα και τις επιστολές του.
Ο Lovecraft έτρεφε μία ιδιαίτερη αγάπη για την Αγγλοσαξονική κουλτούρα, την οποία θεωρούσε κολοφώνα του πολιτισμού. Ωστόσο, έβλεπε τους απογόνους των Άγγλων αποίκων στην Αμερική ως κατώτερης ποιότητας ανθρώπων που δεν μπορούσαν να προσεγγίσουν το μεγαλείο των αυθεντικών Άγγλων. Το παράταιρο της όλης υπόθεσης, ήταν πως και ο ίδιος ήταν ένα Γιάνκης, γεγονός που ποτέ δεν κατάφερε να το αποδεχτεί, ενώ συνέχεια παρουσίαζε τη δυσαρέσκεια του για την χειραφέτηση των Αμερικάνων από το Ηνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας. Επιπλέον, στα συγγράμματα του, παρουσιάζει μια ξεκάθαρα αρνητική στάση ως προς την επιμειξία των φυλών και των εθνικοτήτων, ενώ δείχνει σεβασμό στον θεσμό της κληρονομικότητας της κοινωνικής θέσης.
Μέσα στα χρόνια πολλές από τις πολιτικές τοποθετήσεις του Lovecraft μετατοπίστηκαν, εκτός από μία, την πίστη του στο ολιγαρχικό σύστημα. Στα νεανικά του χρόνια, ο Lovecraft ήταν υπέρμαχος μιας αδυσώπητης αριστοκρατίας και αναφέρει: «Τι σημασία έχει η κατάσταση του όχλου; Το μόνο που χρειάζεται είναι να τον κρατήσουμε όσο ήσυχο μπορούμε… Το αίμα ενός εκατομμυρίου ανδρών έχει δαπανηθεί καλά αν είναι να δημιουργηθεί ένας θρύλος ο οποίος συναρπάζει την αιωνιότητα… και δεν έχει καθόλου σημασία γιατί χύθηκε. Ένας θυρεός σε μια σταυροφορία αξίζει χιλιάδες υποτακτικά κομπλιμέντα προερχόμενα από τον όχλο».
Ενώ στο δοκίμιό του, «Μερικές Επαναλήψεις στην Εποχή», το οποίο παρέμεινε αδημοσίευτο κατά τη διάρκεια της ζωής του αναφέρει:
«Καμιά ανίκανη δημοκρατική κυβέρνηση δεν μπορεί να καταφέρει να κάνει τις απαραίτητες λεπτές ρυθμίσεις που παραμονεύουν μπροστά μας. Οι λαϊκοί άνθρωποι μηδενικής μόρφωσης και χαμηλής νοημοσύνης είναι εντελώς άχρηστοι αν όχι επιζήμιοι, ως καθοριστές της εθνικής πορείας, και ακόμη λαϊκοί άνθρωποι με ευρεία μόρφωση και υψηλή νοημοσύνη δεν μπορούν να κάνουν τίποτα περισσότερο από το να κρίνουν χονδρικά (και συχνά λανθασμένα) το γενικότερο εκτελεστικό διαμέτρημα συγκεκριμένων διαχειριστών, με το να κοιτούν τις επιδόσεις τους σε λίγα πεδία με τα οποία μπορεί να έχουν κάποια επαφή.»
Ενώ σε άλλα σημεία βλέπουμε να συμπίπτουν οι αισθητικοκαλλιτεχνικές του προτιμήσεις, με τις ιδεολογικές του ροπές: «Το μόνο που με ενδιαφέρει είναι ο πολιτισμός – το επίπεδο της ανάπτυξης και οργάνωσης που είναι ικανό για την ικανοποίηση των περίπλοκων πνευματικό-συναισθηματικών αναγκών των ιδιαίτερα εξελιγμένων και έντονα ευαίσθητων ανδρών». Για τον Lovecraft ήταν άμεση προτεραιότητα το πολιτικό σύστημα να εξασφαλίζει, να συντηρεί και να προστατεύει την κουλτούρα και τον πολιτισμού του έθνους.
Σε οικονομικό επίπεδο, η άποψη του Lovecraft φαίνεται σταδιακά να αλλάζει πλεύση, προσεγγίζοντας σοσιαλιστικά ιδεώδη τα οποία όμως δεν υιοθέτησε ποτέ επαρκώς. Η μεγάλη μεταστροφή τους ίσως οφείλεται στα άθλια οικονομικά του και το μελανό σημείου του καπιταλισμού- τη Μεγάλη Ύφεση. Επιπλέον η απέχθεια του για την ακραία εκβιομηχάνιση και την οικονομική κουλτούρα του καπιταλισμού, αποτελούσαν συχνά σημείο αναφοράς της κριτικής του. Θα μπορούσαμε να πούμε πως υποστήριζε ένα είδος «φασιστικού σοσιαλισμού». Δηλαδή το να απορρέει η εξουσία από ελάχιστα άτομα αλλά η διανομή του πλούτου να γίνεται στο σύνολο του λαού.
Για τον Lovecraft προτεραιότητα είχε η διατήρηση της κοινωνικής δομής και του πνευματικού πολιτισμού. Έτσι, τροποποίησε μόνο εκείνα τα στοιχεία του πολιτικού και οικονομικού μηχανισμού που δεν μπορούσαν να εκπληρώσουν πλέον τις ανάγκες μιας μηχανοποιημένης κοινωνίας, αναφέρει λοιπόν: «Αυτό που πρέπει να επιδιωχθεί δεν είναι η διατήρηση ενός κομματιού εμπορικών μεθόδων και οικονομικών ιδανικών, αλλά μια ορθολογική κατανομή των πόρων και η συνέχιση του πατροπαράδοτου τρόπου ζωής όσον αφορά τις τέχνες, την ηθική, την πνευματική οπτική, και των αβροτήτων της ζωής».
Θα πρέπει τέλος να αναφέρω, για να είμαστε δίκαιοι απέναντι στον συγγραφέα και για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε καλύτερα τις ακραίες θέσεις του, ότι οφείλουμε να τις εντάξουμε στο ιστορικό πλαίσιο της εποχής του. Παρά τις ιδιορρυθμίες που χαρακτήριζαν την ψυχοσύνθεση του Lovecraft και τις εσωτερικές αντιφάσεις που χαρακτηρίζουν όλα τα ισχυρά πνεύματα, οι πεποιθήσεις του ήταν σε μεγάλο βαθμό αποδεκτές την εποχή που ζούσε και μάλιστα τις υποστήριζε σθεναρά μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας. Για παράδειγμα, η ευγονική αποτελούσε καθολικό ρεύμα στις Ηνωμένες Πολιτείες και στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ώστε, μάλιστα, σε αρκετές πολιτείες, πολιτικές ευγονικής είχαν ψηφιστεί ως νόμοι. Η φυλετική απομόνωση ήταν νομικά παγιωμένη στο μεγαλύτερο μέρος των Ηνωμένων Πολιτειών και πολλές σημαίνουσες προσωπικότητες πρέσβευαν απόψεις παρόμοιες με αυτές του Lovecraft ή και πιο ακραίες, αναφέρω ενδεικτικά τους: Έζρα Πάουντ, Ρόμπερτ Ε. Χάουαρντ, Φιλίππο Τομάζο Μαρινέτι.
article main picture reference
Tags: Adolf Hitler , Einstein , H.P , Howard Philips Lovecraft , Joyce , KKK , Ku Klux Klan , Lovecraft , Lower East Side , nazi , Nazism , New York , Picasso , Proust , racism , Robert Bloch , Sonia Green , Spengler , Έζρα Πάουντ , Λάβκραφτ , Μαρινέτι , ξενοφοβία , πολιτική , πολιτική σκέψη , ρατσισμός , σοσιαλισμός , φασισμός , φυλετισμός , Χάουαρντ
Σχόλια και απόψεις.
Η γνώμη σας είναι πάντα καλοδεχούμενη.