Τις τελευταίες δεκαετίες πληθαίνουν οι ταινίες, τα βιβλία και οι σειρές των οποίων η πλοκή λαμβάνει χώρα σε ένα ακαθόριστο μεσαιωνικό περιβάλλον, όπου απουσιάζουν σχεδόν όλα τα παθογόνα χαρακτηριστικά της νεωτερικότητας. Μάλιστα, εύκολα παρατηρεί κανείς, πως όσο πιο πολύ βαθαίνει η τεχνολογική εξέλιξη, η απομάκρυνση από τις ανθρώπινες ροπές και η κοινωνική απομόνωση, τόσο πιο σκληρές γίνονται οι σειρές αυτές και τόσο πιο έντονα φαντασιακά στοιχεία ενσωματώνουν. Θα θέσω λοιπόν σαν σημείο αναφοράς το Game of Thrones, μιας και ενέχει όλα τα στοιχεία που προανέφερα στον μέγιστο δυνατό βαθμό.
Η καθημερινότητα γίνεται ολοένα και πιο δυσβάστακτη για τον σύγχρονο άνθρωπο, ενώ ο πολιτισμός που τον γέννησε φαίνεται να θέλει να τον πνίξει στη στοργική αγκαλιά του. Οι υποχρεώσεις αυξάνονται, η σωματική άσκηση σχεδόν απουσιάζει, ενώ τα αρνητικά ερεθίσματα τα οποία προσλαμβάνει σε ημερήσια βάση το ανθρώπινο υποκείμενο, εσωτερικεύονται και δεν εκτονώνονται. Η σωματική κούραση έχει αντικατασταθεί από την ψυχολογική κούραση, η οποία είναι απόρροια του τρόπου δομής της σύγχρονης κοινωνίας- για αυτό θα μιλήσουμε σε επόμενο άρθρο.
Πλέον, κάθε εκδήλωση επιθετικότητας θεωρείται αποτέλεσμα ψυχολογικών προβλημάτων και κακής διαχείρισης του θυμού, ενώ αντιμετωπίζεται με όρους ψυχοπαθολογίας. Εδώ, θέλω να θέσω το εξής ερώτημα: οι ωκεανοί αίματος που χύθηκαν για βασιλιάδες, για ιδέες, για την πατρίδα, για το ανθρώπινο κέρδος, για την κοινωνική τάξη, για την εξουσία, για το προσωπικό συμφέρον κλπ. πού εξαφανίστηκαν; Κατευνάσαμε όλα τα βίαια ένστικτα της ανθρώπινης φύσης τόσο γρήγορα και αποτελεσματικά; Λίγες δεκαετίες μετά από τον πιο αιματοβαμμένο πόλεμο όλων των εποχών, φτάσαμε σε τέτοια επίπεδα συνειδητότητας που απλά προσπεράσαμε ένα δομικό στοιχείο της ανθρώπινης υπόστασης, όπως είναι η θέληση για δύναμη και η επιθετικότητα;
Ας πούμε πως συμφωνώ με τις παραπάνω ρητορικές ερωτήσεις. Ωστόσο, δε γίνεται να μην αναφέρω κάτι που έχουμε παρατηρήσει οι περισσότεροι από εμάς που βλέπουμε το GOT. Άνθρωποι που φαινομενικά δεν έχουν καμία σχέση με τη βία -που δηλαδή δεν την έχουν εκδηλώσει ποτέ έμπρακτα- παθιάζονται με τη σειρά και με όλες τις μη επιτρεπτές, για τα δεδομένα της σύγχρονης κοινωνίας πτυχές της, όπως: το άγριο σεξ, τις φονικές συγκρούσεις, τους διεφθαρμένους βασιλιάδες, τις παθιασμένες σχέσεις, τη δολοπλοκία, τον φθόνο, το μίσος, τις ύπουλες πρακτικές, τη δίχως φανερό λόγο επιθετική συμπεριφορά και γενικότερα την απελευθέρωση κάθε λογής σεξουαλικών και πολεμικών ενστίκτων.
Εμείς, οι τόσο πολιτισμένοι, καλοκάγαθοι άνθρωποι, να παθιαζόμαστε με τέτοιου είδους θεάματα; Εμείς που για κανένα λόγο δε θα πειράζαμε ούτε μύγα; Έχω δει ακόμα και ακραίους ειρηνιστές να πωρώνονται με τους αδυσώπητους χαρακτήρες της σειράς, όπως η Cersei I Lannister και ο σατανικός γιος της. Θεωρώ λοιπόν, πως η νέα ηθική που περιλαμβάνει κοινωνικές πρακτικές όπως η πολιτική ορθότητα, έχει επιφέρει δύο τουλάχιστον δυσάρεστα αποτελέσματα: το πρώτο είναι πως καταδικάζει οτιδήποτε ενοχλεί μια ολοένα αυξανόμενη μερίδα εύθικτων-υπερευαίσθητων ανθρώπων, και δεύτερον, πως οδηγεί σε μία ορμική παραίτηση πρωτόγνωρων επιπέδων. Η σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης έχει απωθηθεί και επανέρχεται στην επιφάνεια μεταμφιεσμένη ή προβάλλεται σε οτιδήποτε θεωρούμε «κακό», με αποτέλεσμα να το δαιμονοποιούμε. Είναι περιττό το να αναφέρω που μπορεί να οδηγήσει αυτή η δαιμονοποίηση που επιδίδονται οι «καλοί-ειρηνικοί» άνθρωποι.
Ένα πλάσμα όπως ο άνθρωπος, ο οποίος είναι φτιαγμένος για περιπέτεια, αναζήτηση, μυστήριο και μάχη για επιβίωση, σε πολλές περιπτώσεις, περνάει 8 με 10 ώρες μπροστά σε έναν υπολογιστή καμπουριασμένος, για να βγάλει μερικά ψίχουλα έτσι ώστε να μπορέσει να αυτοσυντηρηθεί- και όταν λέω ψίχουλα δε μιλάω για ένα μικρό χρηματικό ποσό, αναφέρομαι στην ψυχική και σωματική φθορά που προκαλούν αυτού του τύπου οι εργασίες, η οποία δε γίνεται να αποζημιωθεί με κάποιο χρηματικό αντίτιμο.
Κάποιος πολύ εύστοχα θα ρωτήσει: ποια είναι η λύση λοιπόν φίλε μου; Να γυρίσουμε σε πρωτόγονα στάδια της ανθρώπινης εξέλιξης και να στραφούμε όλοι εναντίον όλων στο όνομα της δύναμης και του προσωπικού συμφέροντος, όπως στο GOT; Αυτό που θα απαντούσα σε ένα ερώτημα τέτοιου τύπου, είναι πως το σώμα είναι το κλειδί σε τέτοιου είδους ερωτήματα. Το σώμα γνωρίζει και ξέρει πότε θα διαμαρτυρηθεί, σου λέει άμα συνεχίσεις να κάθεσαι έτσι θα πάθεις αυχενικό ή θα πάθει η μέση σου, άμα συνεχίσεις να πνίγεις την πίεση της δουλειάς θα ανεβάσεις αρτηριακή πίεση, άμα συνεχίσεις να εσωτερικεύεις όλα τα αρνητικά ερεθίσματα θα αρρωστήσεις.
Θέλω να πω τελειώνοντας, πως όλοι οι λαοί που κατάφεραν να παράγουν υψηλό πολιτισμό, είχαν ταυτίσει τον βίο τους με τα ένστικτα, έτσι ο πόλεμος και το σεξ αποτελούσαν αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής τους. Ωστόσο, ακόμα και ο πόλεμος στα χέρια του σύγχρονου κόσμου έχει εκφυλιστεί· αρκεί να πατήσει κανείς ένα κουμπί για να εξαφανιστούν εκατομμύρια άνθρωποι. Ο ηρωισμός αντικαταστάθηκε από τον οικονομισμό, η υπερηφάνεια από τη φυγοπονία και το μυστήριο από την πεζή πραγματικότητα. Μιλάμε δηλαδή για τη λεγόμενη απομάγευση του κόσμου, που οδήγησε σε αυτό που ζούμε σήμερα. Η απάντηση μου λοιπόν, στο υποτιθέμενο ερώτημα, είναι πως είναι μονόδρομος ο δρόμος που έχουμε πάρει και δεν έχει πισωγύρισμα.
Σε μια κοινωνία όπου φαινομενικά δε λείπει τίποτα και οι βασικές ανάγκες έχουν καλυφτεί για το μεγαλύτερο μέρος των πολιτών, φαίνεται να υποβόσκουν κάποιοι κακόβουλοι φίλοι- η κατάθλιψη, η ανία και η σταδιακή απώλεια του εαυτού. Γιατί τους λέω φίλους; Γιατί είναι εδώ να μας υπενθυμίζουν πως κάτι κάνουμε λάθος. Πως η ζωή που έχουμε επιλέξει κάθε άλλο παρά ανθρώπινη είναι. Πως ο σύγχρονος Δυτικός πολιτισμός ταυτίζεται με την παρακμή του ανθρώπου. Να σας θυμίσω λοιπόν πως οι ΗΠΑ, η νούμερο ένα πολιτισμένη χώρα στον κόσμο, είναι και η νούμερο ένα στη χρήση ψυχοφαρμάκων. Μη γίνω γραφικός και αναφέρω τα σκανδιναβικά κράτη πρόνοιας και κοινωνικής γαλήνης τι ποσοστά αυτοκτονιών έχουν. Ο νοών νοείτο…
Tags: Cersei I Lannister , Civilization , Game of Thrones , GOT , instinct , modernity , philosophy , phychology , USA , violence , war , βία , ένστικτα , εσωτερίκευση , ΗΠΑ , μετανεωτερικότητα , νεωτερικότητα , πόλεμος , πολιτισμός , σεξ , φιλοσοφία , ψυχολογία
Σχόλια και απόψεις.
Η γνώμη σας είναι πάντα καλοδεχούμενη.